Aleksander Åsnes

Denne sommaren har det vorte diskutert om folk som ikkje kjem frå Oslo, er mindre kule, eller kanskje prøver for hardt å vere kule.

Det store problemet med debatten, slik eg ser det, er at ingen av dei som har involvert seg så langt, er i nærleiken av å vere kule nok til å ha tyngde når dei pratar om kor kule andre er.

Eg kan uansett kjenne att problematikken frå då elevar frå dalføra rundt Førde kom inn til sentrum for å gå på skule.

 vorte mykje diskutert og handlar om sosio­kulturelle spenningar ved ­urbaniseringstendensar.

Den nederlandske journalisten Geert Mak skriv i boka «Europa» om gnissingane som oppstod mellom innflyttarar med tresko og parisarane på byrjinga av nittenhundretalet. Treskofolket kom frå Frankrike, men prata gjerne språk som dei innfødde i Paris ikkje forstod.

Hundre år seinare er nok etterkommarane deira parisarar gode som nokon og tenkjer kanskje at oslofolk flest ikkje har stil nok til å kjenne seg så mykje flottare enn dei som kjem flyttande til byen.

 er det nokon som hevdar at dei kan kjenne att folk som ikkje er frå Oslo, på ganglaget.

Det er slettes ikkje umogleg, for det er velkjent at folk frå ulike stader går i ulikt tempo og på ulike måtar. Richard Wiseman synte i 2008 at folk i Malawi brukte tre gonger så lang tid på å gå 18 meter som folk i Singapore.

#fff

Tronar høgt på toppen av meinings­målingane

Juli månad har starta dårleg for Høgre og Erna Solberg. Trass i at partiet har lagt fram nye valløfte, vil ikkje oppslutnaden stige.

Tvert om: På begge dei to meiningsmålingane som er publisert så langt i juli, er Frp større enn Høgre, Venstre og KrF til saman.

Om det styrkeforholdet held seg til valet – og dei borgarlege får fleirtal – er det openbert at Sylvi Listhaug blir ny statsminister. Det krev i alle fall Frp-stortingsrepresentant frå Møre og Romsdal Frank Sve.

– Dersom valet går slik, blir det sjølvsagt Sylvi som statsminister. Det er det inga tvil om. Det er kjøtvekta som rår. Her handlar det om at folket skal seie sitt – og det må vi lytte til, seier Sve.

For berre eit år sidan var situasjonen totalt annleis på borgarleg side. I juli 2024 hadde Høgre, KrF og Venstre til saman 34,4 prosent på målingane. Frp hadde berre 16,5 prosent, under halvparten av den samla oppslutnaden til dei tre andre.

Sidan den gong har Høgre stupt på målingane, og Frp har auka kraftig. I februar 2025 heldt Frp på å gå forbi. Då hadde Høgre, KrF og Venstre samla sett 25,6 prosent på målingane, ifølge snittberekninga til Pollofpolls. Frp hadde 24,6 prosent – eitt fattig prosentpoeng bak dei tre andre.

Om ein legg til grunn dei to målingane som er gjort hittil i juli, ligg Frp an til å få 43 mandat på Stortinget. Høgre, Venstre og KrF ville fått 36 mandat om målingane var valresultatet.

Frp-Sve meiner at Høgre sjølv har skulda for fallet på målingane.

Dersom ein bryr seg om demokrati, skal Venstre og KrF ha bortimot null påverknad.

No er Listhaug større enn størst

Oskar H. Tveitdal

Tom Henning Bratlie

Et hovedgrep i Høyres skolepolitikk for de fire neste årene, er at de aller yngste elevene skal tilbringe én time ekstra på skolen – hver dag.

Ideen får strykkarakter av Torunn Vagland Stav, som er barneskolelærer på Ila i Trondheim.

– Det er et kjempedårlig forslag. Skoledagen har allerede blitt utvidet med til sammen ett skoleår, sier hun.

Det var i går at Høyre-trioen Ola Svenneby, Erna Solberg og Tina Bru presenterte nye skolepolitiske grep for kommende stortingsperiode. Blant annet vil Høyre fjerne en time med skolefritidsordning (SFO) og legge den inn i timeplanen i første klasse. Grepet skal gradvis innføres oppover i trinnene.

Omleggingen vil gjøre at elevene lærer mer, tror Høyre. Men elever lærer også på SFO, sier Stav.

– SFO har et klart formål som er viktig, og som vi trenger. Særlig nå som fritida til ungene er så organisert. Det å ha en plass med frilek er viktig. I den organiserte fritida møter ungene bare noen utvalgte, på SFO møter elevene alle.

På gårsdagens pressekonferanse framholdt Høyre-leder Erna Solberg at Norge har alle forutsetninger for å skape verdens beste skole. Realiteten er at norske elever underpresterer, mener Høyre.

– Skoleresultatene går nedover. Vi er her for å gi et løfte om læring til de yngste, løfte ambisjonene i realfagene og slå ned trenden med mer uro og bråk i klasserommene, sier Solberg.

Høyre vil gi de minste én time mer på skolen

På meiningsmålingane om dagen skiftar det mellom raudgrønt og borgarleg fleirtal. På fleire av målingane der dei borgarlege har fleirtal, er det fordi Kristeleg folkeparti har klart å kome seg over sperregrensa. Nye målingar frå Sørlandet kan tyde på at det vesle partiet Konservativt kan vere avgjerande for om KrF klarer det eller ikkje. Sjølv om det nye partiet er heilt marginalt, kan det dermed ende opp med å spele ei politisk rolle inn mot valet. Når KrF er medvitne dette, er det jo ikkje vanskeleg å tenkje seg at det får politiske konsekvensar.

 er nemleg gode på å tilpasse seg både skifte i politiske oppfatningar og korleis det går med andre parti. Dersom dei ikkje hadde vore det, så hadde det ikkje vore slik at nesten alle val i dei fleste demokratiske land er jamne. Dersom den raudgrøne sida låg an til å vinne valet med 60 prosent, så ville dei borgarlege raskt ha tilpassa politikken sin for å minske den skilnaden. Difor er det veldig sjeldan at nokon vinn val med 60 prosent av røystene.

slik at det var meir vanleg med småparti på venstresida enn på høgresida. Det tapte venstresida på, for då var det ein god del av deira røyster som vart kasta vekk, og ikkje førte til eit stortingsmandat. No kan det sjå ut til at det har dukka opp mange småparti som tek røyster frå dei borgarlege partia. Det kan vere meir enn nok til å vippe fleirtalet den eine eller andre vegen til hausten.

Marginar

I Hordaland har Raudt eit ganske sikkert mandat i nestleiar Sofie Marhaug, men nye meiningsmålingar har tent eit lite håp om at dei også kan få inn andrekandidat Terje Kollbotn.

Kollbotn har vore med i politikken i vel 50 år, men i år såg det ei stund ut til at han skulle ta det meir med ro. Han var nemleg innstilt på 22. plass på stortingslista. Det er den aller siste plassen og vert gjerne kalla for heiders­plassen.

Nominasjonsmøtet ville det likevel annleis, og han enda opp på andreplass.

– Det skjedde eit distrikts- og arbeidaropprør i Raudt Hordaland som gjorde at eg vart løfta opp på andreplassen. Då vart det peika på at eg har nokre eigenskapar som få andre har, nemleg at eg har industribakgrunn og at eg er den einaste som har sjanse til å kome inn frå Hardanger.

Raudt og forgjengaren RV har hatt representantar i kommunestyret i Ullensvang i mange år, og Kollbotn har sete der sidan byrjinga av 90-talet.

Det er likevel som industri- og seinare byggearbeidar at han har gjort mest.

– Eg har hatt eit rikt arbeidsliv, der særleg det faglege og sosiale fellesskapet med arbeidskameratar har vore viktig. Det har vore store endringar i arbeidsprosessane sidan eg byrja. Frå tungt og delvis manuelt arbeid, til meir automatisering, nye løftereiskapar og meir sjølvstyrte arbeidslag.

I stortingssalen til hausten håpar Kollbotn at han særleg får høve til å prate om kraftpolitikk.

Arbeidaropprørar i femti år

Lara Rashid

#000

Arbeidarpartiet har skinande tal på meiningsmålingane – og statsminister Jonas Gahr Støre ser lyst på at han må samarbeide med Raudt om han skal danne eit fleirtal etter valet.

– Det store spørsmålet før dette valet er kor hovudskiljelinja i norsk politikk går, seier Støre og fortset:

– Då seier eg det so enkelt at alle partia som ikkje vil ha ei framstegspartiregjering som skal kutte i skattane med fleire titals milliardar kroner, vil finne saman.

Statsministeren hadde i går sin oppsummerande sommarpressekonferanse i statsministerbustaden, ved Slottsparken i Oslo.

– Dei einskilde partia kjem til å markere seg fram mot valet. Det er heilt naturleg, men etter valet kjem me til å finne saman. Eg trur me kjem til å finne godt ut av det.

I 2018 sa Støre at han kjente meir slektskap til partiet Høgre enn til Raudt. Det grunngav han med at Høgre hadde eit meir demokratisk sinnelag, og at han framleis var tvilande til kor demokratiske Raudt eigentleg var.

På dei sju åra som har gått sidan den gong, har det tydelegvis skjedd mykje med Raudt – for no ser Støre heilt annleis på saka.

– Me pratar godt med Raudt i Stortinget. Dei har mellom anna støtta oss i saka om Norgespris, og det er bra, seier han.

Eg vert ­inspirert av at ei rein arbeidar­partiregjering no får auka oppslutnad.

Støre ser lysare på Raudt

Rikke Løe Hovdal

– I 2018 tilhøyrde du den raude delen av KrF i retningsvalet. No er Støre statsminister, og du meiner plutseleg at det hastar å byte han ut med ei borgarleg side der Frp er det største partiet. Kva har forandra seg?

– Me er skuffa over den politikken som har vorte ført. Det handlar om velferd til familiane, rammevilkår for næringslivet, friskular, ideelle rusinstitusjonar og fleire andre ting. Det er interessant kor samla KrF er no. I alle møtepunkt og organ er det semje om at me treng eit regjeringsskifte. På område etter område har regjeringa ført ein politikk som har teke landet vårt i feil retning.

– Då USA bomba Iran, uttrykte du forståing for det og sa at det var eit bidrag til å hindre at Iran får atomvåpen. Meiner du at angrepet er i tråd med folkeretten?

– Den tyske forbundskanslaren, eit samla G7 og Nato-sjefen gjekk ut og sa liknande ting. Eg reagerte på den lite nyanserte retorikken frå regjeringa og fordømminga som kom meir eller mindre på autopilot. Allereie for to år sidan var Det internasjonale atomenergibyrået (IAEA) i møte med utanriks- og forsvarskomiteen på Stortinget og prata om at Iran hadde uran som var 60 prosent opprika. Då kan det gå veldig raskt før dei har atomvåpen. Me har ein sjefforskar på FFI som seier at det kan vere tale om veker når du skal gå frå 60 til 90 prosent med opprika uran. IAEA seier at det er nok opprika uran i Iran til å lage ni atombomber.

– Der tykkjer eg at nokre har vore veldig raske med å konkludere. Eg skjønar ikkje kvifor ikkje folkerettsjuristar og ekspertar kan få lov til å drøfte det utan at me skal konkludere så raskt. Dersom du ser på korleis Iran finansierer Hamas, Hizbollah og houthiane og tenkjer på korleis dei i alle år har prata om å utslette Israel, er det eit eksistensielt trugsmål mot Israel. Der er KrF meir på linje med Tyskland, Storbritannia og G7 enn med regjeringa. Det burde ikkje ha vore kontroversielt.

– Folkerettsjuristane som har uttalt seg i Noreg, har vore ganske klare på at det er eit brot på folkeretten.

– Artikkel 51 er veldig tydeleg på det som går på sjølvforsvar og særleg knytt til masseøydeleggingsvåpen.

– Folkerettsjurist Geir Ulfstein har sagt til Klassekampen at det ikkje er tvil om at angrepet er eit folkerettsbrot. Det gjeld sjølv om Israel argumenterer for sjølvforsvar, seier han.

Mykje av det som vert sagt i Noreg, er totalt unyansert.

Seier ja til krig, men ikkje pride

Meiner at fleire europeiske leiarar no gjev etter for Trump

I dag herskar det brei semje om at invasjonen i Irak frå 2003 var ein katastrofe: Minst 100.000 sivile mista livet i krigen, som òg leia til borgarkrig og framveksten av terrorgruppa IS.

Men kor mykje har Vesten lært av feilsteget i 2003? Ikkje nok, seier Kjell Magne ­Bondevik, som var statsminister i Noreg då USA ­invaderte Irak i 2003. Den gongen stod KrF-nestoren hardt på at Noreg ikkje skulle vere med.

– Eg har tenkt ein god del på Irak-krigen dei siste dagane. Skuldingane om at Iran har atomvåpen, minner meg om det USA sa den gongen. Dei sa at Irak hadde masseøydeleggingsvåpen, men det var feil, seier Bondevik.

Krigen mellom Iran og Israel enda med våpenkvile denne veka, men konflikten mellom landa er enno ikkje løyst. Det er usikkert kor hardt Irans atomprogram er råka, og det er heller ikkje klart om det iranske prestestyret sit trygt. Både Donald Trump og Israels stats­minister Benjamin Netanyahu sa tidlegare i juni at det iranske regimet burde verte kasta.

– Kommisjonen som skulle leite etter våpen i Irak, bad om meir tid, men USA gav dei ikkje meir tid. Dei gjekk til angrep i staden. I ettertid synte det seg at dei var ute netter eit regimeskifte, seier Bondevik.

KrF-leiar Dag-Inge Ulstein er blant dei som no har uttalt seg positivt om at USA har bomba Iran. Bondevik vil ikkje kommentere kva einskilde norske politikarar har sagt om Iran. Likevel vil han meir enn gjerne dele frå sine røynsler frå 2003, då han sto imot presset frå USA.

– Når USA seier noko, har det ein veldig sterk kraft. Det er vår viktigaste allierte, og det tyder mykje for oss kva dei seier. Slik var det i 2003, men me klarte å stå i mot det. Presset frå USA om å delta i Irak-invasjonen var stort, særleg frå den amerikanske ambassadøren i Oslo.

Både Israel og USA har fått sterk støtte frå euro­peiske leiarar etter at landa gjekk til angrep på Iran. Nato-sjef Mark Rutte og Storbritan­nias statsminister Keir Starmer er blant dei som har ­hylla Trump for Iran-angrepa.

Eg meiner at fleire europeiske leiarar no har ein for ettergjevande haldning til Trump.

Kritisk til Trump-­logring

Rikke L. Hovdal

Siavash Mobasheri og Mahmoud Farahmand er rasende uenige om hva som står på spill i Iran-krigen.

Det er ikke få ting Siavash Mobasheri og Mahmoud Farahmand har til felles. De kommer fra familier som tok opp kampen mot Pahlavi-dynastiet i Iran – og som ble torturert av regimet. Begge måtte bryte opp i ung alder, da familien la på flukt fra hjemlandet. De var barn da de kom til Norge, og det var her de skulle bli menn, nordmenn – og intenst engasjerte politikere.

Men når de sitter skulder ved skulder på en fortauskafé i Oslo sentrum, er det lite igjen av skjebnefellesskapet mellom Rødt-politiker Mobasheri og Høyres Farahmand.

For Farahmand tenner USAs og Israels angrep på Iran håpet om frihet og demokrati. For Mobasheri er krigen nok et eksempel på Vestens manglende respekt for internasjonale spilleregler og sivile liv i sør.

Når Klassekampen ber de to om å oppsummere sitt syn på krigen, begynner Mobasheri med folkeretten. Han reagerer sterkt på at flere Høyre-politikere de siste dagene har forsvart USAs bombetokt mot det iranske atomprogrammet.

– Alle seriøse aktører mener det er brudd på folkeretten. Det du og Høyre tar til orde for, er livsfarlig for Norge. Vi som er en så liten nasjon, er helt avhengig av at stormaktene følger internasjonaler lover og regler, sier Mobasheri til sidemannen.

Farahmand nekter ikke for at de israelske og amerikanske angrepene bryter med internasjonale rettsregler.

– Det kan være folkerettsstridig å angripe Irans atomanlegg, men samtidig være riktig ting å gjøre. Jeg mener det var riktig fordi jeg ikke vil ha en nasjon som lover tilintetgjørelser av andre land, som det Iran gjør, sier han.

Vi har en historie som ingen vestlige­ land har lært noe av.

Ord mot ord

Finanspolitisk talsperson i Frp Hans Andreas Limi håpar at han skal forhandle om statsbudsjett med Høgre-leiar Erna Solberg etter valet. Men då Høgre-leiaren la fram sitt ferskaste politiske grep i går, var ikkje Limi imponert.

– Problemet er at ho ikkje seier noko om korleis Høgre har tenkt å få råd til desse skattelettane. Vår erfaring er at Høgre vil både kutte i skattane og auke dei offentlege utgiftene, og det går ikkje opp, seier Limi.

– Korleis vil de kutte i dei offentlege utgiftene, då?

– Me vil kutte i klimatiltak, grøn energiomstilling, innvandring og bistand. For å nemne noko. Me håpar at me får Høgre med på dette, men røynslene våre er jo at Høgre gjerne vil auke utgiftene, seier han.

Høgre gjer det dårleg på meiningsmålingane og skal forsøkje å skilje seg meir ut frå både Arbeidarpartiet og Framstegspartiet i politikken.

På ein solfylt takterrasse i Stortingsgata i Oslo presenterte difor Høgre-leiar Erna Solberg eit nytt skatteløfte frå partiet. Ho vil gje 57,8 milliardar kroner i skattekutt. Mellom anna lovar dei å gje skattekutt tilsvarande 12.000 kroner i året til folk med jobb.

Solberg fortel at dette kjem fordi det går så dårleg på målingane.

– Det at me konkretiserer det på denne sida av sommarferien, handlar nok litt om meiningsmålingane. Me har eit landsmøtevedtak som seier at me skal gje skattelettar til alle, og så har me heile tida sagt at må lyt kome attende til korleis det konkret skal sjå ut.

Frp trur ikkje Erna har råd

I forhandlingane om revidert nasjonalbudsjett vart SV, Senterpartiet og Arbeidarpartiet samde om å løyve pengar til organisasjonane engasjert i EU-spørsmålet: Europabevegelsen og Nei til EU får to millionar kroner kvar.

– Det var noko Senterpartiet fekk med i forhandlingane. Det er naudsynt å vere førebudd på ein EU-debatt. Me veit at Ap og Høgre kjem til å seie at det ikkje er nokon debatt. Slik var det sist i 1994, og slik blir det no òg. Dei er likevel klare, og då må me som er mot vere det og, seier Arnstad.

– Men no får jo Europabevegelsen like mykje pengar frå dykk, så det rokkar vel ikkje ved noko balanse?

– Det har heile tida vore avtalen at om du gjev pengar til den eine, så gjev du òg pengar til den andre. Det er rimeleg. Å auke kunnskapen om EU er viktig, og då må vi kunne løyve midlar til begge partar, seier Arnstad.

Arnstad trur at kraftdebatten og dei høge straumprisane er det som har gjort til at norsk tilknyting til EU er meir aktuelt enn på lenge.

– Eg trur at mange har reagert på dei høge straumprisane og set det i samanheng med tilnærminga til ein europeisk kraftmarknad.

– Kva tenkjer du om at Ap-nestleiar Jan Christian Vestre har skifta frå nei til ja, og argumenterer med at det er krevjande for Noreg å stå utanfor helsesamarbeidet i EU?

– Eg meiner det er mogleg for Noreg å samarbeide med Europa utan å bli EU-medlem. Det kan aldri handle om berre éi sak. Den viktigaste grunnen til at vi bør stå utanfor EU, er at å flytte makt frå det norske folkestyret til EU er ei svekking av det norske demokratiet. og då kan ikkje ei einskildsak avgjere spørsmålet.

Staten sponsar ny runde i EU-striden

Arne Garborg såg lenge mørkt på at hans eigen son skulle vakse opp til å bli austlending. Hulda Garborg brukte fleire år på å overtyde Arne om at dei skulle satse på småbruket Labråten i Asker. Eit lite småbruk som dei i anarkistisk and dreiv saman med to andre ektepar som delte interessa deira for radikal politikk, litteratur og nynorsk. Frå den garden vart det skipa både teater, dagsavis og mykje stor litteratur.

ingen tvil om at det er langt frå det nynorske kjerneområdet til Asker. «Så dette er det framtidige norske språk» sukka Arne då han høyrde naboane prate. Dei skaffa seg tenestejente frå Hardanger og freista å passe på at guten prata mest med alle nynorskfolka som stadig var innom det segnomspunne gardsbruket. Likevel var det diverre fånyttes.

skribenten Jan Arild Snoen skriv på bloggen sin at måten nordmenn dyrkar røtene sine er framand for han. Han er oppvaksen på Toten, men dialekta er nesten vekke, og han føretrekkjer å seie at han kjem frå Oslo.

 utvikla læra om to nasjonar, som sa at Noreg bestod av både ein norsk og ein dansk-norsk nasjon, som levde side om side innanfor landets grenser. Nokre trur kanskje at landet er kløyvd i dag, men realiteten er nok at mykje ved Noreg har vorte meir likt og sameint enn før. Slik er det med alt – forflatinga går sin gang.

Garborg

Det er stor skilnadar på høgre og venstresida i utanrikspolitikken. Det meiner i alle fall utanriksminister Espen Barth Eide, som reagerer på at fleire borgarlege politikarar har støtta Israel og USAs angrep på Iran.

– Eg vil seie at den viktigaste skilnaden, som òg er høgst aktuell no, er at Arbeidarpartiet er ein kompromisslaus forsvarar av folkeretten og den regelstyrte verdsordenen. Me har vore heilt tydelege på at både USA sine og Israel sine angrep på Iran er i strid med folkeretten, seier Eide.

Eide er uroa for kva slags utanrikspolitikk Noreg vil få i sum dersom dei borgarlege partia kjem til makta til hausten.

– Éin ting er Erna, men utanrikspolitikken Noreg får dersom dei borgarlege partia får makta, vil òg bestå av Dag-Inge Ulstein og Sylvi Listhaug, som er langt meir Israel-venlege.

Eide understrekar at også Ap er motstandarar av at Iran får atomvåpen – men at partiet ikkje støttar at ein nyttar militærmakt for å stoppe iranarane.

Eide opplever at interessa for utanrikspolitikk har auka og trur det blir ei viktig sak i valkampen.

– Utanrikspolitikk er sett høgare på dagsorden, og eg opplever at folk legg merke til vår tydelege og konsistente linje, seier han.

Eide meiner at Høgre har ein problematisk historikk i synet på USAs Midtausten-politikk. Utanriksministeren går langt i seie at Noreg ville ha støtta krigen i Irak i 2003 om ikkje partiet hadde vore i regjering med KrF då krigen starta.

Utanrikspolitikk er sett høgare på dags­orden.

Ap og Høgre i Iran-splid

Høgre og Arbeidarpartiet vil gjerne omskape budsjettprosessen i Stortinget slik at dei små partia får mindre å seie. Det er eit svært kontroversielt forslag og har vorte kalla udemokratisk av Marit Arnstad i Senterpartiet.

Det såg heller ikkje ut til å få fleirtal i Stortinget, før det synte seg tidlegare denne veka at ein representant for MDG ikkje møtte opp under voteringa.

Dermed skal ordninga no greiast ut. Den kjem som ei følgje av at Høgre og Arbeidarpartiet begge tykkjer at det vert gjort for store endringar når dei lyt forhandle med støttepartia i Stortinget for å få fleirtal for eit statsbudsjett. I staden vil dei at budsjettforslaga til dei største partia skal verte sett opp mot kvarandre.

Sjølv om saka no skal greiast ut, ligg ikkje Arbeidarpartiet og Høgre an til å ha fleirtal på Stortinget etter valet til hausten, og det er difor ikkje sikkert at forslaget går igjennom i neste stortingsperiode.

Klassekampen hadde eigentleg ei intervjuavtale med MDG i går for å få ei forklaring på voteringsrotet, men dei kom på at dei hadde ei votering i stortingssalen – og måtte avlyse.

MDG rota det til

Då Israel i førre veke bomba Iran, var både statsminister Jonas Gahr Støre og utanriksminister Espen Barth Eide ute og fordømde eskaleringa av krigssituasjonen rundt Iran.

Det meiner Høgre at Arbeidarparti-­regjeringa ikkje burde ha gjort.

– Eg synest regjeringa har vore altfor rask med å fordømme angrepet frå Israel. Den har ikkje teke inn over seg den formidable trusselen Iran utgjer med atomvåpen, seier Hårek Elvenes, stortingsrepresentant i utanrikskomiteen for Høgre.

– Dei kritiserer Israel på autopilot og blandar saman kritikken mot Gaza-krigen med dette. Israel er ein nasjon som er konstant truga med utsletting av Iran, seier han.

Israel har sjølv sagt at dei bombar Iran for å hindre at dei utviklar atomvåpen, og fleire av dei som har døydd, har vore knytt til Irans atomprogram. Den tyske forbundskanslaren Friedrich Merz har uttalt at Israel «gjer det skitne arbeidet for oss alle» ved å hindre at Iran får atomvåpen.

Elvenes meiner at det hadde vore katastrofalt for heile verdssamfunnet dersom Iran utvikla atomvåpen.

– Det hadde vore veldig alvorleg. Fleire statar bør ikkje få atomvåpen og slettes ikkje eit diktaturstyre som Iran, som har som uttalt målt å fjerne ein nasjon frå jordas overflate.

– Håpar du at Israel lukkast med å skyve regimet i Iran vekk frå makta?

Hardt ut mot Støre

Dei går til val på rein Ap-regjering. Nei, seier Sp og SV. 

80 dagar før stortingsvalet kjem partileiarane i SV, Sp og Raudt med ei avklaring: Dei tre partia kan alle støtte ei rein Ap-regjering etter valet. Men der stoppar harmonien mellom dei tre mellomstore partia på raudgrøn side. For medan Raudt vil at partia til venstre for midten skal underskrive ei samarbeidsavtale, avviser både Sp og SV å binde seg til ei slik avtale.

Viss raudgrøn side får fleirtal i haust, har Raudt-leiar Marie Sneve Martinussen planen klar: Ho vil at Sp, SV og Arbeidarpartiet skal lage ei samarbeidsavtale. Her vil alle parti få gjennomslag for bestemte politiske saker og binde seg til å forhandle fram budsjett gjennom heile perioden.

– Problemet dei siste åra har vore at sjølv om me har hatt ei historisk sterk venstresida på Stortinget, har Ap søkt mot høgresida for fleirtal i mange saker, seier Martinussen.

Onsdag sa Jonas Gahr Støre til Dagens Næringsliv at han vil halde fram med rein Ap-regjering etter valet, med mindre SV, Sp og Ap får fleirtal på Stortinget. Det siste er ikkje sannsynleg ut frå målingane.

For Martinussen er det avgjerande at Ap forpliktar seg til å samarbeide med dei andre partia på raudgrøn side fram til 2029.

– Viss dei ynskjer forandring i Noreg, kan me ikkje ha ei slalåmregjering som gjer opp viktige prinsippspørsmål med høgresida. Sjølv om dagens regjering har ei budsjettavtale med SV, ser me at dei forhandlar om landbruk, fiskeri, barnehage og mange andre saker mot høgre. Det kan me stogge med ei slik avtale, seier Martinussen.

Den type støtte­avtale vil me ikkje ha.

Splitta om samarbeid

Eg tykkjer Sløseriombudsmannen er ei nyttig side å følgje med på, for då får eg stadfesta inntrykket eg har av at sløsing i offentleg sektor ikkje er eit så stort problem som nokre skal ha det til. Eg vil heller leve i eit samfunn der sykkelvegar vert bygd, offentleg eigde trehus vert pussa opp og kommunale kinoar er i drift, enn den kalde og sterile verda ombudsmannen ynskjer seg.

 kritisk til at kunstnarar med offentleg støtte gjer så mykje rart. Eg tykkjer eigentleg og at det verkar som at dei gjer mykje rart, men også mykje bra. Og slik må det vel vere? Eg veit ikkje om Sløseriombudsmannen ynskjer seg kraftige reduksjonar i løyvingane til kunstnarar, eller at dei ikkje skal få lov til å skape kunstverk som han tykkjer ser rare ut. Uansett er eg nok usamd.

film inne i det filmkritikar Lars Ole Kristiansen kallar den fyrste og einaste gullalder. I Dagens Næringsliv er det fleire som tek til orde for at den gledelege utviklinga som no skjer innanfor filmbransjen, er ein konsekvens av dei rause løyvingane som skjedde då Trond Giske var kulturminister. Mykje av den største kunsten som har vorte laga her i verda, har nemleg oppstådd med raus offentleg støtte. Og alle stader der det finst raus støtte til kunstnarar, vil sjølvsagt også typar som Sløseriombudsmannen klare å finne mykje ting som ser rart og morosamt ut. Ein del sløsing finst det nok, men eg trur det går ganske greitt.

Sløsing

I førre veke vedtok Stortinget delar av EUs fjerde energimarknadspakke. Det er EU-direktiva som er så kontroversielle at dei fekk Senterpartiet til å forlate regjeringa tidlegare i år.

Partia som røysta mot direktiva, var Frp, Senterpartiet, SV og Raudt. I denne energiopposisjonen – som på enkeltmålingar denne våren har hatt fleirtal på Stortinget – er det et poeng å få saka utsett til etter valet.

På den måten kunne det verte ei valkampsak.

Men i voteringa delte motstandspartia seg: Senterpartiet, Raudt og SV ville sende saka attende til energikomiteen, slik at ho vart utsett til etter valet. Det røysta ikkje Frp for.

Energipolitisk talsperson i Senterpartiet Lisa Marie Klungland meiner at det tyder på at partiet ikkje er til å stole på i saka om energimarknadspakka. Etter valet ligg det nemleg an til at fleire delar av pakka skal opp i Stortinget, og difor meiner Klungland at det er viktig at partia som er motstandarar, står saman.

– Eg trur grunnen til at Frp ikkje støtta dette, er at dei ynskjer å halde ryggen fri i forhandlingane med Høgre og Venstre i haust. Då hadde dei slept å ta stilling til dette i eventuelle regjeringsforhandlingar, seier Klungland.

– Det var jo klart på førehand at det ikkje kom til å verte fleirtal mot EUs fjerde energimarknadspakke. Har det då noko å seie at Frp ikkje røysta for å utsetje saka?

– Ja, for eg trur det handlar om at dei ikkje ville forplikte seg til å måtte handsame denne saka etter valet, fordi dei ikkje har planar om å prioritere det i eventuelle forhandlingar med Høgre. Frp er svært vaklande når det gjeld EUs fjerde ­energimarknadspakke. Dei røysta heller ikkje for veto då saka var oppe i Stortinget. Viss du ser litt nøye på kva dei gjer i Stortinget, ser du at dei ­vaklar mykje, ­seier Klungland.

Det ­tyder på at Frp ikkje ynskjer noko ­omkamp om ­energi-politikken.

Sp og Frp i EU-strid

Det har vært knyttet spenning til utfallet av vårens budsjettforhandlinger. Nå mener både SV, Sp og Ap at samarbeidet fungerer.

– Jeg opplever at samarbeidet er bra, men det er klart at det har vært en del saker hvor det spriker, sier Geir Pollestad, Sps forhandlingssjef.

Han legger likevel til at det har vært irritasjonsmomenter under forhandlingene.

– Det hender i forhandlinger at man blir litt irritert på motparten, men det er sånn det skal være.

I går la de fram et samlet revidert budsjett, og her er noen av punktene de ble enige om:

Barnehageprisen kuttes med 800 kroner i måneden fra 1. august.

Kommuneøkonomien styrkes med 1,6 milliarder kroner.

Fylkesveier, ferjer og kollektivtransport i fylkene får 500 millioner ekstra.

Friskmelder samarbeidet

Stig Even Lillestøl (FrP) blir trist av Europa 

I Sogn og Fjordane er nordfjordingen Stig Even Lillestøl fyrstekandidaten til Framstegspartiet. Han er også i full jobb som journalist for nettavisa Inyheter.

Lillestøl fortel at energipolitikk, EU og innvandring er viktige politiske saker for han å følge som journalist.

– Det er trist å sjå at me i Europa og Noreg har omfamna ein politikk som gjer oss svakare samanlikna med andre kontinent. Både Kina og USA rasar forbi oss, medan Europa har ein vekst på ein prosent i året. Europa har vorte eit museum.

Dette trur Lillestøl heng saman med ein kombinasjon av dårleg energipolitikk, dårlege vilkår for næringslivet og for høg innvandring.

– Med asylinnvandringa har me påført oss sjølve eit veldig dyrt og krevjande problem. Eg meiner at heile asylsystemet må verte forandra. Særleg den framandkulturelle innvandringa frå Afrika og Asia har gjeve oss eit stort integreringsetterslep.

Samtidig vil valkampen i Sogn og Fjordane for Frp handle om betre vilkår for næringslivet og lågare levekostnadar for folk flest. Her er det særleg kutt i drivstoffavgiftene og utbygging av vegar som er viktig for kandidaten.

Når det gjeld å kombinere politikk og journalistikk, tykkjer han for det meste at det går heilt fint.

– Eg føler at eg jobbar med politikk nærast døgeret rundt. Det går mykje i politikk også i jobben som journalist.

Europa gjer han trist

I går vedtok Stortinget at folk kan teikne ein fastpris på straum frå 1. oktober i år, som vil koste 40 øre pluss moms.

Det skjedde etter at både SV og Senterpartiet fyrst hadde sådd tvil om dei kom til å støtte ordninga.

– Me sikrar fleirtal for Norgespris i Stortinget. Det handlar om å gje folk tryggleik for at straumrekninga dei neste månadene ikkje skal løpe løpsk. Men det er ikkje nok. Me treng strukturelle endringar i eit system som i dag er kaputt, seier Lars Haltbrekken, energipolitisk talsperson i SV.

– Dette grepet gir oss ikkje kontroll over straummarknaden. Difor har vi lagt fram eit forslag om eit statleg straumselskap, og at ein stor del av den norske krafta skal takast ut av børsen.

– Er det motvillig at de støttar denne ordninga, sidan de eigentleg ynskjer meir drastiske grep?

Nei, det er viktig å gje folk tryggleik for at straumrekninga ikkje blir skyhøg, seier Haltbrekken.

Energipolitisk talsperson i Senterpartiet Gro-Anita Mykjåland fortel at også dei støttar Norgespris i mangel på andre straumtiltak som det er mogleg å få fleirtal for på Stortinget.

– Dette er ikkje eit primærmål for Senterpartiet, det er berre eit plaster på eit sår som har store og djuptgåande konsekvensar. Me ynskjer strukturelle grep, men det er ikkje noko fleirtal i Stortinget for det no.

Dette gir oss ikkje kontroll på straummarknaden.

Norgespris fekk fleirtal på Tinget

I eit fjernsynsintervju som ligg ute på internett, seier ein journalist til Olav H. Hauge at dikta hans ikkje er så sentimentale. Det er meint som eit kompliment, men Hauge vil ikkje ha det. Å vere sentimental tyder å vere kjenslefull, og Hauge svarar at viss vi ikkje er det, så er vi ikkje menneske.

, for eg meiner at kjensler er undervurdert. I politikken vert det ofte nytta som eit angrep å seie at folk er påverka av kjensler, men realiteten er at dei beste, mest handlekraftige og klårsynte politikarane alltid er sterkt påverka av kjensler. Kva skulle dei elles vere påverka av? Også veljarane er styrte av kjensler. Utan kjensler og empati ville vi aldri ha fått noko velferdsstat.

 kjensler i politikken, tenkjer nok at det er betre å klare å stå i mot kjenslene og heller ta kalde og rasjonelle val. Til dømes ved å klare å leggje ned ein skule eller sende vekk ein asylsøkjar, utan å verte kjenslemessig påverka av folka som vert råka og deira forteljingar. Det er heilt feil tenkt. For det fyrste fordi det beste må vere å fullt ut forstå konsekvensane for dei som vert råka, og det vil sjeldan vere mogleg å gjere utan sterke kjensler. Og for det andre fordi det er ei misforståing at den mest empatiske delen av politikken er den einaste som er styrt av kjensler. Også dei som er for ein streng asylpolitikk og sentralisering av skular, er styrt av kjenslene sine når dei bestemmer seg for kva dei skal meine.

Kjensler

Den 23 år gamle bergensaren Joel Ystebø tilhøyrer eit slags kristenkonservativt dynasti. Bestefaren hans var Asbjørn Odd Ystebø, som var ein av dei sentrale aktørane i Ja til livet-aksjonen i 1986, der presten Børre Knudsen vart arrestert etter å ha helt saueblod over seg sjølv i protest mot abort. Faren er Bjarte Ystebø, som i 23 år var sjefredaktør i avisa Norge idag og som skipa den kontroversielle konferansen Oslo Symposium.

Sjølv har Joel vorte kjent mellom anna for å slå fast at det har lite å seie om ein abort vert utført i veke 0, 6 eller 40.

No står han på topp for Kristeleg Folkeparti i Hordaland og er dermed ein av få KrF-kandidatar som har ein god sjanse til å kome inn på Stortinget etter valet til hausten.

Sjølv om KrF har vore under sperregrensa på dei aller fleste meiningsmålingane dei siste månadane, er dei nemleg inne med eit direktemandat frå Hordaland.

– Eg trur det er mange som kjenner at KrF spelar ei viktig rolle i norsk politikk ­framover. Vi har eit heilt unikt perspektiv – anten det handlar om å løfta menneskeverdet, å løfta familien som samfunnets viktigaste byggjestein, eller å lyfta fram kyrkja og andre aktørar som gjer eit viktig arbeid, seier Ystebø.

Ferske tal syner at unge folk går meir i kyrkja enn før, og særleg unge menn skal ha vorte meir nyfikne på Jesus.

Ystebø seier at han kjenner den konservative vendinga i samfunnet på kroppen, og at den er heilt reell.