Aleksander Åsnes

Jonas Henmo

#fff

#000

Med streng innvandrings- og ruspolitikk vil Frp lokke Sp over på blå side

Sjølv om Senterpartiet gjekk til val på at Støre skulle bli statsminister, har Trygve Slagsvold Vedum gjort det klart at partiet ynskjer å samarbeide begge vegar i Stortinget dei neste fire åra.

Nestleiar i Frp Hans Andreas Limi har fått med seg dette og vil gjerne rekkje ut ei hand til Senterpartiet. Han ynskjer dei velkomne til samarbeid i ei rekkje einskildsaker.

– Både energi, klima, krim og innvandring er saker der vi ofte er samde med Senterpartiet. Der er våre interesser samanfallande med Sp i mykje større grad enn eg vil tru det er for Sp mot SV, Raudt og MDG, seier Limi.

Limis invitasjon kan fort få politiske konsekvensar. Framstegspartiet og Senterpartiet har nemleg fleirtal i Stortinget saman med Høgre og KrF.

Når Klassekampen ringjer rundt til dei tre borgarlege partia i den koalisjonen, er det tydeleg at det no finst forventningar til at dette fleirtalet skal få nokre viktige politiske gjennomslag dei neste fire åra.

Dette er sakene der dei borgarlege inviterer Senterpartiet til samarbeid:

Byr opp Sp til høgredans

Dei borgarlege tapte valet etter ein lang valkamp der mykje handla om formuesskatten. No ventar næringslivet spent på neste steg: Finansminister Jens Stoltenberg har varsla at han vil ta initiativ til eit skatteforlik som skal sikre at skattepolitikken ligg fast over tid.

I Klassekampen førre veke kom det fram at næringsdrivande har håp om at det betyr at dei raudgrøne partia kan gå med på å fjerne formuesskatten på aksjar, mot at til dømes selskapsskatten vert auka.

Stortingsrepresentant og forhandlingsleiar for statsbudsjettet i Senterpartiet Geir Pollestad seier at dei ikkje har noko grunn til å håpe på det.

– Formuesskatten kjem til å bestå dei neste fire åra, slik han har gjort det dei siste tjue åra. Dette valet var ei folkerøysting om formuesskatt. Dei som er motstandarar av skatten, tapte.

Senterpartiet kan gå med på å justere på formuesskatten, men ikkje fjerne den, seier Pollestad.

– Med formuesskatten ser vi for oss to ting: å auke botnfrådraget og sjå på regelverket for verdifastsetjing. Det å kalle aksjar for arbeidande kapital, slik Høgre gjer, går vi ikkje med på.

– Knut Flakk, som er talsperson for Aksjon for norsk eigarskap, sa til Klassekampen laurdag at han har trua på at eit skatteforlik i Stortinget vil ende med at formuesskatten vert fjerna. Har han grunn til å vere så optimistisk?

– Knut Flakk er ein politisk aktør som har brukt store pengar på å støtte Erna og Sylvi. Og så var ikkje veljarane samde i den retninga som han ville ta samfunnet. Den sida tapte valet, seier Pollestad.

Valet var ei folkerøysting om formuesskatt. Dei som er motstandarar av skatten, tapte.

Sp vernar formuesskatten

Det er lett å gå rundt i verda utan å få med seg kor spennande ho er. Eg gjekk i mange år rundt utan å tenkje så mykje over alle trea rundt oss. Der eg bur står førti tre på ei høgde, og dei er av typen ask, bøk og eik. Nokre av dei er så store at det er vanskeleg å gripe rundt dei med armane. Ikkje eit einaste eitt av trea liknar på kvarandre, og saman skaper dei ein liten skog som er heim til planter, dyr og sopp som elles ikkje ville ha vore der. Slik som dvergspetten, som berre veg 15 gram, men som likevel kan hakke hol i eit tre akkurat som ein hakkespett.

 vart planta i 1814 av statsråd Jonas Collett, svigerfar til den kjente forfattaren Camilla Collett. Då Collett sette dei ferske trespirene i jorda tenkte han kanskje på stormannsmøtet han akkurat hadde vore med på på Eidsvoll, og kor viktig det var at likskapsideala frå den franske revolusjonen tjue år tidlegare fekk nokre faste og stabile rammer. I Frankrike hadde Bourbon-kongen Louis XVIII nemleg gjeninnført monarkiet, og akkurat då var det høgst uklart om framstega frå revolusjonen var varige. Trea byrja å spire på eit gardsbruk i utkanten av ein norsk hovudstad med ti tusen innbyggjarar. Eg forsøkjer å klemme rundt dei i eit villastrøk i ein by med 725.000 innbyggjarar.

kommunisere med kvarandre. Eit tre som vert angripe av insekt kan til dømes sende ut gassar som åtvarar andre tre om faren. Då får dei tid til å produsere gift i lauva.

Berre 12 prosent av folk i Noreg bur i Oslo, men MDG fekk ved valet 28,4 prosent av røystene sine derfrå. For SV er talet 24,9 prosent, og for Venstre 25,8.

Desse småpartia er altså kraftig overrepresenterte i hovudstaden.

Til samanlikning hentar KrF 6,1 prosent av røystene sine i Oslo og Senterpartiet 1,7 prosent.

– Eg trur bodskapen vår har treft godt i Oslo, særleg fordi Palestina vart viktig her. Og så har folk i Oslo fått oppleve korleis byen vert styrt utan oss i to år no, og det gjer dei medvitne kor stort gjennomslag vi har hatt, seier partileiar i MDG Arild Hermstad.

For fire år sidan skreiv Klassekampen at dei radikale småpartia vert stadig meir oslodominerte ved vala. Sidan den gong har både SV og MDG auka delen av røyster som dei hentar i Oslo med høvesvis 2,1 og 0,2 prosentpoeng.

Hermstad er klar på at det er deira sterke posisjon i Oslo som gjer at dei no er eit parti som er over sperregrensa på fire prosent.

– Og difor er det gode resultatet i Oslo viktig. Det er ingen tvil om at det har vore ei ulempe for oss å berre vere representerte frå Oslo og Akershus. No får vi ei historisk moglegheit til å styrkje oss utanfor Oslo, sidan vi har fått inn representantar frå Finnmark, Trøndelag, Vestfold og Vestlandet. Det gjev oss ei unik moglegheit til å byggje partiet, seier han.

Ein av ei som skal representere MDG på Stortinget frå distriktet, er Marius Langballe Dalin.

Oslobobla veks framleis

Etter at Amrit Kaur gjekk av som leiar av Raud ungdom førre veke, er alle ungdomspartileiarane unge menn. Det fell saman med at folket akkurat har valt eit Storting der 12 av dei 169 representantane er menn i alderen 20 til 29 år. Til samanlikning finst det ikkje ei einaste kvinne over 65 på Stortinget, sjølv om det er ei større gruppe i folket enn menn under 30 år.

ungdomspartileiardebatten frå Arendalsuka i år, er det som om fjernsynsskjermen dirrar av maskulin energi. Dei er litt høglydte, men eg tykkjer dei er flinke og.

At vi må lytte til unge menn har vorte eit slags mantra i samfunnsdebatten, og no har vi ikkje noko anna val.

ungdomspartileiarane var menn var i 1992. Då vart Trond Giske vald til leiar av AUF, og saman med Unge Høgre-leiar Jan Tore Sanner leia han an eit koppel av unge menn som, kledde i dressar med romsleg passform, skulle ta partia inn i den nye tida etter murens fall.

på nittitalet, men eg er ein stor motstandar av heile tiåret. Dette var ikkje berre perioden då ideologiane mista si kraft. Det var òg tida då ironi og sarkasme spreidde seg som ein kreft i samfunnet. Og dei to utviklingstrekka heng sjølvsagt saman.

No har den forferdelege generasjonen som var unge vaksne på den tida byrja å bli inderlege – men det gjer det eigentleg berre endå verre.

Gutane

– Dersom Jonas ikkje ringjer meg, så får eg ringje han

– Det vart spytta inn 160 millionar kroner, og du og mange andre rike folk prøvde å vinne valet for borgarleg side gjennom å argumentere for kvifor formuesskatten er så skadeleg. Korleis synest du det gjekk?

– Vi skulle ynskje at det vart borgarleg fleirtal, fordi dei borgarlege har samstemt gått inn for å fjerne formuesskatten på arbeidande kapital. Vi får halde fram å jobbe for eit fornuftig skatteforlik. Eg synest vi har oppnådd mykje. Vi har klart å få fram at denne skatten på arbeidande kapital er skadeleg og øydeleggjande for norskeigde bedrifter. Eg hadde aldri trudd at formuesskatt skulle dominere så mykje i valkampen, så det er vi fornøgde med.

– Sveinung Rotevatn i Venstre meiner at aksjonar med anonyme gjevarar, slik som dykk i Aksjon for norsk eierskap, har svekt borgarleg side i staden for å styrkje den. Kva seier du til det?

– Den kritikken tek eg ikkje til meg. Det er på same måte med LO, vi veit ikkje kven som er medlemmar der.

– Kva er det mest skadelege med formuesskatten?

– Den råkar berre norskeigde bedrifter og eigarar. Ikkje utanlandske eigarar og ikkje statlege bedrifter. Det er ein ekstra skatt som skal ta «dei rike», men i realiteten er den øydeleggjande for norskeigde bedrifter og arbeidsplassar, medan utanlandske eigarar slepp unna den. Det er konkurransevridande i disfavør norske eigarar.

– Dei må betale skattar i landa sine dei utanlandske eigarane og. Til dømes må dei ofte betale arveskatt, som vi ikkje har i Noreg. Og gjerne ein høgare eigedomsskatt enn det vi har.

– Dette blir slengt ut heile tida, men det er ingen som har dokumentert at utanlandske eigarar betalar like mykje i skatt som norske eigarar. Kan du dokumentere det?

– Dagens Næringsliv har skrive fleire gonger at vi ligg kring snittet i OECD på samla skatt på kapital.

Ventar på at Støre skal ringe

Høgre-folk slaktar partikulturen: – Vi har vore for redde for å utfordre leiinga

Høgre gjorde eit dårleg val på måndag, og denne veka har ei rekkje høgrefolk teke til orde for at partiet må skifte politikk, visjon og folk.

Hårek Elvenes var fram til nyleg forsvarspolitisk tals­person og stortingsrepresentant for Høgre, men kom ikkje inn att grunna det dårlege valet.

Han seier at det har vore for mange kommunikasjonsfolk i stortingsgruppa.

– Det er for mange kommunikasjonsmedarbeidarar. Dei har vorte eit filter mellom dei som er valde av folket, og folket sjølv og pressa. Det er ikkje bra, og det gjer den politiske kommunikasjonen meir strigla, seier Elvenes.

Og han får støtte frå ordføraren for Høgre i Strand, Irene Lauvsnes. Ho har fram til nyleg vore fyrste vara til Stortinget frå Rogaland, og ho har til saman møtt i nesten eitt år på tinget.

– Eg meiner at det er fornuftig å skifte ut heile partileiinga. Vi har stått på den same staden, med dei same folka og den same politikken veldig lenge. Eg trur vi fornyar oss best med å skifte ut heile leiartrioen.

Leiartrioen i Høgre består av Erna Solberg og nestleiarane Tina Bru og Henrik Asheim. Bru har varsla at ho kjem til å gå av som nestleiar.

Asheim er så langt den einaste i partiet som har sagt at det kan vere aktuelt for han å ta over som partileiar etter Solberg.

Det er mange i Høgre som tenkjer at leiar­trioen på gå av.

Ut mot Høgre-­leiinga

Då eg vakna i går, stod det «– Det kan bli borgarkrig» på framsida av VG. Det var det brutale drapet på konservative Charlie Kirk som var bakgrunnen. Og dette har vi jo høyrt før. Det er vel noko folk seier for å syne kor sjokkerte dei er over det amerikanske samfunnet. Men eg skjønar det ikkje. Kven skal krige i denne borgarkrigen? Korleis skal den utspele seg? Ja, det finst mange våpen i USA, men det er ikkje nok til å gje grobotn for ein borgarkrig. Borgarkrigar oppstår der staten held på å miste grepet om valdsmonopolet og ikkje evnar å halde kontrollen. Realiteten i USA kunne knapt ha vore lenger unna dette.

 det veldig skremmande at ein stor politisk aktør som Charlie Kirk vert drepen for open scene, men då er det viktig å hugse at USA veldig lenge har vore eit valdeleg samfunn. I dei fem åra som gjekk mellom at president John F. Kennedy og den populære presidentkandidaten Robert F. Kennedy begge vart drepne på open gate på 60-talet, så vart USA herja av politiske drap, terrorangrep og valdelege opptøyar som øydela heile byar. Borgarettsaktivistane Martin Luther King og Malcolm X vart drepne, Ku Klux Klan bomba svarte kyrkjer og drap mange, og delar av byar som Los Angeles og New York vart øydelagde i opptøyar som tok mange liv.

 borgarkrig? Nei, det enda i at USA gjekk over i ein fredelegare og meir sameint fase.

Borgarkrig

Klassekampen skreiv før valet ein reportasje frå det vestlegaste samfunnet i Noreg, nemleg Bulandet og Værlandet i Askvoll kommune. Sjølv om vi prata med ei rekkje av innbyggjarane i øyane, klarte vi ikkje å få nokon som røysta Senterpartiet i tale.

No er valresultatet frå øysamfunnet klart, og det syner seg at Senterpartiet vart nest største parti med nesten 22 prosent av røystene, medan dei fekk 21 prosent i heile kommunen. Det er ein kraftig nedgang frå 34,2 prosent ved valet i 2021.

Det gode valet i 2021 resulterte i at Senterpartiet kom i regjering og fekk gjennomført ei rekkje distriktstiltak som øysamfunn som Bulandet og Værlandet kom særleg godt ut av. Likevel er Senterpartiets nedgang altså kraftig også slike stader.

I Sogn og Fjordane valkrins som heilskap fekk Senterpartiet eit resultat på 16 prosent ved valet på måndag, noko som er ein nedgang på 12,4 prosent.

Sp nest størst

– Den solbergske perioden er over

Fram til mandag var Hårek Elvenes forsvarspolitisk talsperson i Høyre. Nå er han mot sin vilje ute av Stortinget for første gang på tolv år.

– Den solbergske perioden er over. Det kommer nok et skifte, sier Elvenes til Klassekampen.

Så langt er første nestleder Henrik Asheim den eneste som har sagt at han er aktuell som ny leder i Høyre etter Erna Solberg.

For første gang siden valget peker nå en Høyre-topp på en annen foretrukken kandidat. Elvenes har nemlig en klar favoritt til hvem han mener bør lede partiet framover: tidligere utenriks- og forsvarsminister Ine Eriksen Søreide.

– Hun er en opplagt kandidat som nyter stor respekt og er politisk kompetent på veldig mange forskjellige områder, sier Elvenes og fortsetter:

– Ikke minst har hun regjeringserfaring og et stort internasjonalt nettverk, noe som er viktig med alle de utenrikspolitiske og sikkerhetspolitiske forhold Norge skal håndtere. Det mener jeg må vektlegges.

Erna Solberg har selv sagt at hun ikke kommer til å være Høyres statsministerkandidat i neste stortingsvalg, men har ikke varslet når hun vil gå av.

I morgen møtes Høyres sentralstyre på Gardermoen for å evaluere valget. Elvenes sitter ikke i sentralstyret, men har gjort seg opp flere tanker om hva som har gått galt i Høyre og hvorfor partiet endte opp med sitt dårligste valgresultat på 20 år.

Hun er en opplagt kandidat som nyter stor respekt.

Høyre-topp peker på Søreide

Det nye Stortinget får fleire unge representantar enn det som var tilfellet blant dei som no pakkar koffertane i pendlarbustadane sine.

Blant dei 11 mennene under 30 år som no vert stortingsrepresentant, er 23 år gamle Joakim Tangen (Frp) frå Møre og Romsdal.

– Det blir spennande. Det vert ei ny utfordring for meg og ein stor ære.

– Kvifor trur du det er så mange unge som kjem inn på Stortinget?

– Vi har sett at partia har vore flinke til å nominere unge kandidatar, og det er ei ønska utvikling, seier Tangen.

Klassekampen skreiv førre veke om at mange av dei unge mennene som låg an til å kome inn på Stortinget, var frå dei borgarlege partia Høgre, Frp og KrF.

25 år gamle Martin Jonsterhaug frå Hordaland er ein el av den unge høgrebølgja inn på Stortinget.

– Eg trur det blir ei spennande stortingsperiode. Det er så fragmentert på venstresida at vi kan få gjennomslag sjølv om vi er i opposisjon, så kan vi få store gjennomslag, seier han.

Du vil merke at det er mykje folk med pågangsmot.

Ung høgrebølgje på Stortinget

Skuldar nederlaget på anonyme rike onklar

Nestleiar i Venstre Sveinung Rotevatn er ute av Stortinget etter at dei borgarlege partia tapte valet måndag kveld.

No rettar han peikefingeren mot Aksjon for borgelig valgseier og Aksjon for norsk eierskap, som har drive kampanje mot dei raudgrøne partia.

– Det har heilt klart vore skadeleg for borgarleg side at vi har hatt anonyme aksjonsgrupper som har brukt ­mykje pengar i valkampen. Det har gitt inntrykk av at det står hemmelege krefter bak, seier Rotevatn.

Aksjon for borgelig valgseier har samla inn valkampstøtte frå anonyme donorar. Aksjon for norsk eierskap består av anonyme og namngjevne personar som har drive kampanje mot formuesskatt. Problemet med gruppene, seier Rotevatn, er at det er heilt eller delvis hemmeleg kven som står bak.

Venstre har nekta å motta pengar frå anonyme gjevarar.

– Tvert imot har vi sagt til dei at dei bør la vere å halde på slik. Men dei har valt å ikkje lytte til oss, seier Rotevatn.

Aksjon for borgelig valgseier gav ti millionar kroner til Framstegspartiet i valkampen. Aksjon for norsk eierskap har laga ein stor lobbykampanje mot formuesskatten.

Rotevatn meiner at diskusjonen om formuesskatten har teke for stor plass i valkampen.

Vi sagt til dei at dei bør la vere å halde på slik. Men dei har valt å ikkje lytte til oss.

Radbrekk rike ­støttespelarar

Nokre tykkjer det er synd at det er så mange som sit heime i staden for å røyste i stortingsvalet. Eg tykkjer eigentleg ikkje det. Eg tenkjer eigentleg at det er veldig imponerande og flott at nesten 80 prosent av alle folk faktisk går og røystar. Tenk på kor mange rare og forskjellige folk som finst. Fire av fem av dei brukar ganske mykje tid på å reise til eit vallokale, stå i kø ei god stund, og så leggje ein røystesetel som nesten hundre prosent sikkert ikkje vil avgjere noko som helst i valurna. Det er imponerande og vakkert.

 prosent ikkje gjer det, er også heilt greitt. Det er truleg meir enn tjue prosent som ikkje følgjer med på politikk i det heile teke, og kvifor skal dei då røyste?

at dei store partia Høgre og Arbeidarpartiet ivrar så mykje for høg valdeltaking, er at det er dei som tenar på det. Når valdeltakinga går opp, gjer særleg Ap det også. Det er nok difor dei har kome med fleire forslag for å styrkje valdeltakinga.

 tiltaka er å la folk førehandsrøyste. I til dømes Danmark er dei mykje strengare med kor tid du kan førehandsrøyste enn det vi her, og faktisk har dei monaleg høgare valdeltaking enn oss. Det kan tyde på at ideen om at førehandsrøysting aukar valdeltakinga er ei misforståing. Eg tykkjer det uansett er kjekt å røyste på valdagen, og har alltid gjort det.

Valet

Anniken C. Mohr

På Byrkjelo i Nordfjord må bonde Arne Frode Øvreseth halde styr på kyrne på beite og få unna det daglege arbeidet. Samstundes reiser det seg ein ny fjøs ved sidan av den gamle, og Øvreseth forsøkjer å hjelpe arbeidskarane når han har tid.

Fjøsen er stor samanlikna med den gamle på garden, men liten samanlikna med dei fleste andre mjølkefjøs som vert bygd no om dagen.

Øvreseth fortel nemleg at det er landbrukspolitikken dei siste åra som har gjort at det plutseleg var lønsamt å byggje ny fjøs med mjølkerobot på ein gard som ikkje er større enn hans.

– Det er berre nokre få år sidan eg konkluderte med at det ikkje var mogleg å byggje ny fjøs her. Eg hadde teikningane klare, men det var ikkje lønsemd i det, seier Øvreseth.

Han fortel at kombinasjonen av gode landbruksoppgjer og at Ap/Sp-regjeringa vedtok ei kraftig auke i kor mykje pengar du kan få i støtte til å byggje fjøs, gjer at det plutseleg vart lønsamt likevel.

Og det er ikkje berre Øvreseth som byggjer fjøs. Ifølge Jo Helge Sunde i Nortura har det så langt i år vore ein auke på 50 prosent i bønder som får støtte til å byggje fjøs samanlikna med i fjor. Det er særleg på Vestlandet og i Nord-Noreg at veksten skjer.

Sunde er prosjektleiar for storfe i Nortura. Han seier at tendensen er tydeleg.

– Det er ein auke som kjem fyrst og fremst av at det vart bestemt for nokre år sidan at staten skulle gje meir støtte til fjøsbygging, seier han.

Vi vil støtte dei bøndene som driv med planteproduksjon.

Fleire enn før byggjer fjøs i Noreg

Raudt åtvarar mot MDG

I innspurten til valet er det partiet MDG som er den store overraskinga. Partiet har no meir enn seks prosent av røystene på snittet av meiningsmålingar og ligg med det an til å kome over sperregrensa for fyrste gong.

Bakgrunnstala fra målingane syner MDG dei hentar mange veljarar frå dei andre partia på venstresida, og særleg SV.

Leiar i Raudt Marie Sneve Martinussen seier at ho vil be desse veljarane om å tenkje seg godt om før dei røystar på MDG i dag.

– Eg ser MDG som ein del av den konstellasjonen som vi ynskjer å samle den neste stortingsperioden. Samstundes trur eg mange av dei som sit og vurderer å røyste på MDG, burde tenkje seg om. Ynskjer dei seg eit EU-positivt fleirtal på Stortinget? Det burde folk i både fagrørsla og miljørørsla tenkje over før dei røystar MDG, seier ho og legg til:

– I kraftpolitikken og i synet på EU kan vi risikere at MDG er med på fleirtal saman med Høgre og Venstre.

MDG skil seg kraftig frå partia Raudt og SV i synet på EU. Medan motstanden mot EU er ein raud tråd i politikken til Raudt og SV, ynskjer MDG eit norsk medlemskap.

Og medan SV og Raudt meiner at eit av dei viktigaste politiske utfordringane dei neste åra er å stogge vidare norsk integrasjon i den europeiske kraftmarknaden, så meiner MDG at det hastar å innføre den sokalla fjerde energimarknadspakka til EU.

– Det er eit spørsmål om MDG eigentleg er ein del av venstresida. For eit halvt år sidan hadde dei ikkje bestemt seg for kva side dei er på, seier Martinussen.

Raudt vil jo gjerne samarbeide med høgresida sjølv, nemleg Frp, i kraftpolitikken.

Senterpartiet har garantert at EUs fjerde energimarknadspakke ikkje vert innført om dei raudgrøne vinn valet, og no ber han Frp om å gjere det same på borgarleg side.

– Sylvi Listhaug prøver så godt ho kan å distansere seg frå at det var hennar nestleiar Terje Søviknes som var den største forkjemparen for utanlandskablar og straumeksport til Europa. Søviknes sa at Acer og kablane ikkje hadde noko effekt på krafta, men han tok 100 prosent feil, seier Vedum.

Senterpartiet garanterer at dei ikkje kan sitje i ei regjering som innfører EUs fjerde energimarknadspakke, og at dei heller ikkje kan vere med på noko statsbudsjett i neste stortingsperiode der den pakka er ein del av politikken.

Sp-leiar Vedum meiner at det i praksis garanterer at pakka ikkje vert innført om dei raudgrøne vinn valet.

– Ap har ikkje gjort opp eit budsjett i Stortinget sidan 1990 utan Senterpartiet. Så det at vi garanterer for at vi ikkje vil gjere opp eit statsbudsjett utan garanti for at resten av EUs fjerde energimarknadspakke ikkje vert innført i Noreg, det betyr mykje. Viss Frp meiner alvor, må dei vere like tydelege som vi er, seier Vedum.

Han seier det er «heilt umogleg å vite» kva du får viss Frp hamnar i ein nøkkelposisjon etter valet.

– Dei har stemt mot nokre saker, men vore uklåre på andre saker. Dei seier at dei er mot, men nektar å svare på om dei tek det med i budsjettforhandlingar med Høgre.

Vedum krev svar frå Listhaug

Valet blei ein gedigen nedtur for Erna Solberg og Høgre. Etter å ha hatt 22 prosent på meiningsmålingane i januar, fekk partiet ein oppslutnad på 14,6 prosent, om ein legg NRK-prognosen til grunn.

Det som er klart, er at Høgre i løpet av året har mista leiartrøya på borgarleg side av politikken.

Fyrstekandidat for Høgre i Telemark, Mahmoud Farah­mand, meiner at det må resultere i at partiet no set seg ned og grundig evaluerer kva som gjekk gale. Han forventar at både kommunikasjonsstrategien og val av hovudsaker blir tema i valevalueringa.

– Eg tenkjer at vi må ha ein grundig gjennomgang av dette valet og denne valkampen. Og då må vi diskutere bodskapen vår og strategien vår. For det er det dette handlar om, seier Farahmand.

Sjølv har Farahmand klare tankar om kva saker Høgre burde prioritere framover. Spesielt trekk han fram innvandring som ei sak der ein må vere meir tydeleg.

– Eg har personleg vore kritisk til innvandringspolitikken vi har ført. For det første meiner eg at vi må kunne gje folk ei reell moglegheit til å utvikle seg før vi tek dei imot. For det andre handlar det om i kva grad innvandringa endrar Noreg som samfunn i si heilskap, seier Farahmand og legg til:

– Eg meiner Høgre har eit ansvar for å kommunisere tydeleg kva konsekvensar innvandring fører med seg for ulikskap, arbeidsmarknaden, kultur, skuleverket og samansetjinga i samfunnet vårt. Dette er spørsmål vi må diskutere meir i Høgre. Vi må finne ut av desse tinga før vi skal hjelpe heile verda.

Farahmand seier at Høgre må vere tydelege på at for høg innvandring legg eit stort press på institusjonane vi har bygd opp i Noreg.

Erna Solberg har haldt eit lok over usemja mellom desse fløyene.

Krev oppvask i Høgre

Høgre får ein oppslutnad på 14,6 prosent på den fyrste valprognosa. Dei gjer  sitt dårlegaste val på 20 år dersom dei fyrste valprognosane til NRK og TV 2 slår til.

– Det er ikkje hyggjeleg å få ei slik tilbakemelding frå veljarane. Slik det ser ut no, så gjer Høgre det for dårleg, seier nestleiar i Høgre Henrik Asheim like etter at tala vart presentert. 

– Eg trur at vi hamna i ein skvis mellom Ap og Frp. Og så gjekk vi inn i valkampen med ein for låg oppslutnad, som var vanskeleg å snu. 

– Trur du den knivinga mellom dei borgarlege partia på tampen har øydelagt?

– Det er aldri bra med for mykje negativ merksemd på samarbeid, men det er vårt ansvar at vi som parti ikkje gjer det betre. Dette syner at når Frp er veldig store, så er det nok ein del som kvir seg for å røyste borgarleg. Det har vi sett i fleire tidlegare val også.

Det vart heilt stilt då resultatet vart presentert for Høgres folk i kveld. Nesten ingen laga ein lyd då tal fauk over på storskjermane. Eit tydeleg sukk gjekk gjennom salen då det vart synt fram at Venstre ligg an til å kome under sperregrensa.

Valprognosene er basert på dei 1.912.194 røystene som har kome inn som førehandsrøyster før helga. Nokre parti har veljarar som er meir ivrige på å førehandsrøyste enn andre, og dette forsøkjer NRK og TV 2 å kompensere for i prognosemodellane dei har laga.

Katastrofeval for Høgre

Likestilling, krypto og benkpress – Klassekampen har stilt fem kjappe til dei 14 unge mannfolka

Generasjon testosteron

14 menn under 30 år ligg an til å få plass på Stortinget

Sophie Elise er flydd til Førde i samband med ein stor næringslivskonferanse i byen.

Det er likevel to unge og konservative menn som stel showet. 28 år gamle Stig Even Lillestøl frå Frp og 21 år gamle Jonatan Hurthi frå KrF er i full debatt med mykje eldre og meir røynde politikarar frå dei andre partia.

– Folk er lei av politikarar og ynskjer seg meir fridom, seier Lillestøl til næringslivsfolket i salen.

Dei to stortingskandidatane kranglar om mykje, men dei har same lagnad: Om målingane slår til, vil begge bli vald inn til Stortinget frå Sogn og Fjordane.

Dei er del av eit stort skifte som ligg an til å skje i norsk politikk denne hausten. I dag er berre éin einaste av dei 169 representantane på Stortinget ein mann under 30 år. Sjølv om mannfolk i alderen 18–30 år utgjer 7,7 prosent av den norske befolkninga, har gruppa berre 0,6 prosent av seta i parlamentet.

Klassekampen har gått igjennom vallistene til alle parti og sett på kven som ligg an til å kome inn basert på dei lokale meiningsmålingane. Det syner seg at 14 menn under 30 år ligg an til å kunne kome inn på Stortinget.

– Det er bra. Eg trur unge menn er folk som er opptekne av at det skal vere mogleg å skape noko, seier Lillestøl.

Fem spørsmål: Les om dei 14 mennene her. 

Unge menn har oppdaga at ­familien er kjernen i ­samfunnet.

Dei unge mannfolka er tilbake

Rikke Løe Hovdal

– Dei må vere veldig forsiktige med kva dei skriv, seier leiaren for AAP-aksjonen.

Arbeidsminister og nestleiar i Arbeidarpartiet Tonje Brenna er bekymra for at stadig fleire unge får uføretrygd. No instruerer ho difor Nav til å ta to nye grep:

Alle uføre under 30 år skal få ei melding med spørsmål om dei treng hjelp til å komme seg i jobb. I tillegg skal dei få informasjon om kva rettar og moglegheiter dei har.

Det same skal verte sendt ut til alle som får uføretrygd, to år etter at dei fekk uførevedtaket.

– I Noreg treng vi å ha alle dei hendene vi kan ha i arbeid. Historisk har systemet med uføretrygd vore innretta slik at du får det på grunn av ei fysisk skade som du aldri kjem til å bli frisk frå. Då får du ei permanent yting. Det er i ferd med å endre seg, seier Brenna.

Uføretrygd er ei varig yting og i utgangspunktet ikkje noko som du mistar. Brenna meiner at mange unge uføre kan bli så friske at dei kan jobbe att.

Sidan 2010 har talet på folk med uføretrygd under 30 år auka frå 10.000 til meir enn 20.000.

Dette var bakteppet for at Høgre tidlegare i år foreslo at ingen under 30 år skal få uføretrygd.

Det forslaget fekk krass kritikk frå Tonje Brenna og Arbeidarpartiet, men ho fortel at ho deler uroa som Høgre har over at så mange unge folk får uføretrygd.

Brenna skal sende melding til uføre

Christopher Olssøn

Helseminister og nestleiar i Arbeidarpartiet Jan Christian Vestre har teke med Klassekampen til det nye Majorstuhjemmet i Oslo for å syne fram det han meiner står på spel dersom høgresida vinn valet på måndag.

Den nye sjukeheimen er kommunalt eigd og framstår som både forseggjort og ny.

– Det er jo så fint her. Og tenk kor mykje pengar som er brukt av fellesskapet på dette. Det eg er redd for, er at dei borgarlege partia skal selje det på billegsal, seier Vestre.

Vestre og Ap er nemleg redde for at Høgre går med planar om massiv privatisering av både helse- og omsorgstenester dersom dei vinn valet, og han viser til at partiet tidlegare har underspelt kor mykje dei hadde tenkt til å privatisere i Oslo.

– Høgre kalla det for skremmepropaganda då vi åtvara om at dei kom til å privatisere mange sjukeheimar i Oslo. Det synte seg at vi hadde rett. No er eg bekymra for kva dei har tenkt til å gjere andre stader i landet med ulike tilbod, seier Vestre.

Før valet sa Høgre at planen var å privatisere «tre-fire» sjukeheimar i Oslo. To år seinare har dei allereie bestemt å gjere det med seks.

– Det som er oppsiktsvekkjande, er at dei eldre ikkje har bede om dette, og det har heller ikkje tilsette, tillitsvalde eller pårørande. Veljarane i valet har heller ikkje teke stilling til det, for Høgre var ikkje ærlege om at dei skulle gjere det, seier Vestre.

– Dei borgarlege partia seier at dei private kan drive meir effektivt og dermed spare offentlege pengar. Er det noko i det?

Vestre fryktar privatsjokk

Til tross for at Senterpartiet har brukt enorme pengar på distrikta, snur askvollingane partiet ryggen. 

Det er lenge til ferja skal gå, men bilane har allereie hopa seg opp på kaia i Askvoll.

Ute i havgapet ligg det vestlegaste samfunnet i Noreg. På øyane i Bulandet og Værlandet er den timelange ferjeturen er den einaste måten folk har å kome seg fram.

Fire arbeidskarar har gått ut av bilen og samla seg på ein benk for å ete lunsj medan dei ventar.

– Det er ein ny kvardag her ute etter at ferja vart gratis, seier elektrikar Svein Nordeide.

Det var Senterpartiet som fekk gjennomslag for at regjeringa skulle bruke ein halv milliard kroner på å gjere ferjer til slike øysamfunn gratis. Tiltaket er så populært at folk i blant må stått att på kaia og vente til neste tur fordi ferja er for full.

Karane på benken er samde om at tiltaket har gitt eit viktig løft til kommunen.

Men kven av dei kjem til å stemme på Senterpartiet i valet neste veke? Berre spørsmålet er så dumt at dei bryt ut i unison latter.

– Dei samarbeider med venstresida, som sløser vekk pengar og delar dei ut. Her ute er det folk som heilt klart kunne ha jobba, men som i staden har skaffa seg uføretrygd og berre driv med narkotika heile dagen, seier Nordeide.

Han innrømmer at han har røysta på Sp før, men no veit han betre.

Dersom Senterpartiet får fire år til, kjem vi alle til å svelte ihjel.

Aleksander Åsnes

Artikler

Med streng innvandrings- og ruspolitikk vil Frp lokke Sp over på blå side

Senterpartiet heller kaldt vatn i draumane til dei som håpar at eit nytt skatteforlik i Stortinget skal fjerne formuesskatten på aksjar.

Tre

Oslobobla veks framleis

Gutane

– Dersom Jonas ikkje ringjer meg, så får eg ringje han

Høgre-folk slaktar partikulturen: – Vi har vore for redde for å utfordre leiinga

Borgarkrig

Senterpartiet fekk ein oppslutnad på 21,9 prosent i øyane i Bulandet og Værlandet.

– Den solbergske perioden er over

11 menn og 8 kvinner under 30 år har kome inn på Stortinget.

Radbrekk rike støttespelarar

Valet

Etter vanskelege år skjer det no ein kraftig vekst i landbruket. Fleire bønder får støtte til å byggje fjøs i år enn i fjor, seier Jo Helge Sunde i Nortura.

Raudt åtvarar mot MDG

Vedum krev svar frå Listhaug

Høgres Mahmoud Farahmand krev sjølvransaking i Høgre etter at Frp har overtatt leiartrøya på blå side. Minerva-redaktør Nils August Andresen spår fløystrid i partiet.

Ved juletider var Høgre størst i landet. No gjer partiet sitt nest dårlegaste val nokosinne.

Likestilling, krypto og benkpress – Klassekampen har stilt fem kjappe til dei 14 unge mannfolka

Dei unge mannfolka er tilbake

– Dei må vere veldig forsiktige med kva dei skriv, seier leiaren for AAP-aksjonen.

Helseminister Jan Christian Vestre (Ap) mistenkjer at høgresida går med planar om meir privatisering enn dei innrømmer.

Til tross for at Senterpartiet har brukt enorme pengar på distrikta, snur askvollingane partiet ryggen.

Vil spreie evangeliet og jarnbanen

Torbjørn Vereide har vore tacokokk, brettspelgründer og småbrukar. No er han stortingsrepresentant, og vil gjerne halde fram med det.

Staten

Om dei bikkar sperregrensa, får splittinga i KrF plass på stortingsbenken

Med streng inn­vand­rings- og ruspo­litikk vil Frp lokke Sp over på blå side

Senter­par­tiet heller kaldt vatn i draumane til dei som håpar at eit nytt skatte­for­lik i Stortinget skal fjerne formues­skatten på aksjar.

Tre

Oslobobla veks framleis

Gutane

– Dersom Jonas ikkje ringjer meg, så får eg ringje han

Høgre-folk slaktar parti­kul­turen: – Vi har vore for redde for å utfordre leiinga

Borgarkrig

Senter­par­tiet fekk ein oppslutnad på 21,9 prosent i øyane i Bulandet og Værlandet.

– Den solbergske perioden er over

11 menn og 8 kvinner under 30 år har kome inn på Stortinget.

Radbrekk rike støtte­spe­larar

Valet

Etter vanskelege år skjer det no ein kraftig vekst i landbruket. Fleire bønder får støtte til å byggje fjøs i år enn i fjor, seier Jo Helge Sunde i Nortura.

Raudt åtvarar mot MDG

Vedum krev svar frå Listhaug

Høgres Mahmoud Farahmand krev sjølv­ran­saking i Høgre etter at Frp har overtatt leiartrøya på blå side. Minerva-­redaktør Nils August Andresen spår fløystrid i partiet.

Ved juletider var Høgre størst i landet. No gjer partiet sitt nest dårlegaste val nokosinne.

Like­stil­ling, krypto og benkpress – Klasse­kam­pen har stilt fem kjappe til dei 14 unge mannfolka

Dei unge mannfolka er tilbake

– Dei må vere veldig forsiktige med kva dei skriv, seier leiaren for AAP-aksjonen.

Helse­mi­nister Jan Christian Vestre (Ap) mistenkjer at høgresida går med planar om meir priva­ti­sering enn dei innrømmer.

Til tross for at Senter­par­tiet har brukt enorme pengar på distrikta, snur askvol­lin­gane partiet ryggen.

Vil spreie evangeliet og jarnbanen

Torbjørn Vereide har vore tacokokk, brett­spel­gründer og småbrukar. No er han stortings­re­pre­sen­tant, og vil gjerne halde fram med det.

Staten

Om dei bikkar sperre­gren­sa, får splittinga i KrF plass på stortings­benken

Med streng innvandrings- og ruspolitikk vil Frp lokke Sp over på blå side

Senterpartiet heller kaldt vatn i draumane til dei som håpar at eit nytt skatteforlik i Stortinget skal fjerne formuesskatten på aksjar.

Høgre-folk slaktar partikulturen: – Vi har vore for redde for å utfordre leiinga

Senterpartiet fekk ein oppslutnad på 21,9 prosent i øyane i Bulandet og Værlandet.

Radbrekk rike støttespelarar

Høgres Mahmoud Farahmand krev sjølvransaking i Høgre etter at Frp har overtatt leiartrøya på blå side. Minerva-redaktør Nils August Andresen spår fløystrid i partiet.

Likestilling, krypto og benkpress – Klassekampen har stilt fem kjappe til dei 14 unge mannfolka

Helseminister Jan Christian Vestre (Ap) mistenkjer at høgresida går med planar om meir privatisering enn dei innrømmer.

Til tross for at Senterpartiet har brukt enorme pengar på distrikta, snur askvollingane partiet ryggen.

Torbjørn Vereide har vore tacokokk, brettspelgründer og småbrukar. No er han stortingsrepresentant, og vil gjerne halde fram med det.

Om dei bikkar sperregrensa, får splittinga i KrF plass på stortingsbenken