Nokre bøker er penare enn andre. «Hjerte hjerte hjerte» av Agnar Lirhus er ei sånn bok. Ho er lita, nett, fotoa på omslaget ser ut som det er henta rett frå ein Instagram-feed. Omslag er på ingen måte alt, men likevel nokså viktig i ei tid der lesinga taper terreng – kanskje spesielt hos unge.
«Hjerte hjerte hjerte» er Lirhus’ andre ungdomsbok og handlar om ei namnlaus jente i tenåra som vi følger gjennom eit intenst døgn. Ho hatar skulen, har ingen vener og slit med sjølvbiletet. Ho brukar dagane sine på mobilen, der ho ser på videoar om sjølvskading og depresjon. Ho har ei snill og velmeinande mor som prøver å nå fram utan hell. Heller ikkje tjukke, upopulære Trude i klassa, som så gjerne vil vere vener, får innpass.
Vi følger jenta frå ho kjem heim frå skulen etter nok ein blytung dag. Plutseleg tek Trude kontakt: brukaren Skilpaddeskall, som ingen av dei kjenner personleg, men begge følger på sosiale media, seier på Instagram at ho ikkje orkar meir og vil ta sitt eige liv.
Jentene og fleire andre skriv til ho og bed ho innstendig om å la vere og heller søke hjelp.
Plutseleg blir det stille. Skilpaddeskall sluttar å oppdatere.
Tematikken er interessant. Lirhus skriv i etterordet at handlinga er inspirert av Innafor-dokumentaren «Selvmord på Instagram» på NRK, og at Skilpaddeskall er basert på ekte jenter.
Lirhus skriv kortfatta og konsentrert. Utgjevinga er gjort i samarbeid med Leser søker bok, og er altså ei lettlestbok. Likevel er dette ein tekst mange kan ha glede av, lesevanskar eller ei. Kompliserte tankar og kjensler blir skildra på ein måte som er lett tilgjengeleg. Her er det korte setningar, små avsnitt og mykje luft på sidene. Som til dømes her, der dette er dei einaste orda på sida:
Jeg er en sosial og snill jente,
sier helsesøster,
sier lærerne til mamma,
sa mamma til meg.
Her klarar forfattaren med svært få ord å vise til tiltak som er sett i gang, kor hardt alle prøvar, men at det likevel ikkje nyttar – det blir berre påstandar, tomme ord. Lirhus let ikkje jenta forklare seg, ho seier berre akkurat dette.
Andre stader viser Lirhus oss at hovudpersonen er svolten, men utan å seie noko om etevegring, så det blir opp til oss å lese mellom linjene. Forfattaren let det vere rom for tolking og stolar på at lesaren forstår.
Dette er lettlestbøker på sitt beste: når forfattaren evnar å skildre komplekse ting på ein lettfatteleg måte.
Når boka går over til å handle om Skilpaddeskall og kva som kanskje skjer med henne, dreg historia seg til og blir svært spennande. Men så sakkar forteljinga ned i tempo og mistar nerve.
Endinga kjem brått på, og ein sit att med fleire spørsmål. Det kan vere interessant med opne sluttar, men kanskje fordi tematikken er så alvorleg kunne ein ynskje seg at forfattaren peika mot ein mogleg veg vidare for hovudpersonen. Ei liste over hjelpeinstansar i etterordet er ikkje heilt nok. Ei forteljing som elles har sterk opning og eit endå sterkare midtparti mister framdrift, og slutten blir dessverre noko uforløyst.
Når det er sagt, imponerer Lirhus med effektiv prosa og eit godt karakterportrett av ei samansett jente. Han evnar å skrive ein hovudperson som både er mobbeoffer og som sjølv foraktar andre, som vil lausrive seg og samstundes få nattakos frå mamma – klassisk brytingstid i ein rådvill tenåring. Det er godt gjort med så sparsam ordbruk.