Det manglar ikkje velferdstiltak som SV-politikarar vil bruke milliardar av kroner på. Omgrepet «den neste store velferdsreforma» sit laust i munnen. Men kva skal vere den neste, med så mange gode tiltak å kaste pengar etter?
Dei siste vekene har spaltene i denne avisa vore fylt med Sunniva Holmås Eidsvoll i Oslo SV som ønskjer betre bemanning i barnehagane som «den neste store velferdsreforma». Dei same orda bruker Marthe Hammer om tannhelsereform, som ho jobbar for i Vestland SV.
Eirik Faret Sakariassen frå Stavanger SV kastar seg inn: Den neste store velferdsreforma må vere skulemat til alle.
– Det er stort nok til å drøyme om, og konkret nok til å tru på, seier han.
Han ramsar opp argumenta, som er at det treffer dei svakaste, jamnar ut skilnadar, er betre for folk med etevegringar og så bortetter. På same måten er det med bemanning: lågare sjukefråvær, færre vikarar, tettare oppfølging av borna, tidleg innsats.
Sjølv om milliardane sit like laust som ordet «velferdsreform», må ein prioritere. SV er no i gang med å stable på beina eit arbeidsprogram å gå til val på neste år.
– Eg er veldig for skulemat eller betre tannhelse, og eg trur ikkje det er nokon i SV som er mot det. Men det er lurt å lage ei rekkjefølgje, seier Sunniva Holmås Eidsvoll.
Lett å innføre og fjerne
Det raudgrøne styret i Stavanger starta med innføring av skulemat, og mot slutten av perioden fekk 7000 ungar i kommunen mat på skulen.
Det kosta i snitt 1 million kroner per skule. Det er 2700 grunnskular i landet. Etter valet i fjor, har det borgarlege styret kutta i ordninga.
– Eg er på ingen måtar mot betre bemanning i barnehagane, men dette er lettare å realisere. Det er ein konkret ting som folk merkar i livet, seier Sakariassen.
«Skulemat er stort nok til å drøyme om, og konkret nok til å tru på.»
— Eirik Faret Sakariassen, Stavanger SV
Han reklamerer for skulemat med at det er lett å innføre. Eidsvoll kontrar:
– Skulemat er lett å fjerne att. Etter valet ser vi at Høgre-styrte kommunar har fjerna det med eit pennestrok. Eg vil ikkje seie at det er ei reform som står seg over tid. Ei endring av den lovfesta minstebemanninga, vil stå seg over tid, seier ho.
Eidsvoll peiker på tidlegare barnehagegjennomslag, som alt er i boks, som full barnehagedekning og makspris.
– Dei står seg. Dei vert innført og vert verande. Dei kan sjølvsagt kuttast, men konsekvensane og prosessen er mykje meir omfattande, seier ho og legg til:
– Tannhelse er vi i gang med, og det må SV halde fram med å prioritere. Spørsmålet er over kor lang tid og kor høgt tempo. Men det kan ikkje gå utover den dårlege bemanninga i barnehagane.
Må unngå private
Eitt gjennomslag SV er nøgd med, er billegare tannlege for alle opp til 26 år, slik at dei unge berre treng å betale 25 prosent av rekninga. Eit tannhelseutval som skal sjå på heile sektoren er òg i drift. Marthe Hammer kallar «den neste store velferdsreforma».
– Kvifor er akkurat tannhelse den neste store velferdsreforma?
– Vi er i ein prosess med arbeidsprogrammet, og den prosessen må få velje si sak. Eg har berre forhalde meg til at SV har vald ut tannhelse og SFO denne perioden. No har SV alt gjennomført etappe éin, og med tannhelseutvalet må vi grundig drøfte korleis vi gjer etappe to, seier ho.
Hammer seier at i arbeidet så langt, har ho møtt utfordringane som avkommersialiseringsutvalet har vist fram i andre sektorar.
– Det er ei mange milliardar kroner stor investering, ei kjempestor reform. Det er likeins med bemanning i barnehagar og skulemat. Ein må finne ut korleis sikrar at alle pengane til velferd går til velferd.