I sommar gjorde Stortinget eit historisk vedtak der alle partia vart samde om ein massiv auke i kor mykje pengar vi skal bruke på forsvar dei neste elleve åra.

No er europeiske statsleiarar usikre på kor mykje dei eigentleg kan stole på USA.

Forsvarspolitisk talsperson i Høgre Hårek Elvenes seier at denne uvissa gjer det naudsynt å byggje opp det norske forsvaret endå meir, og at det betyr å gjere meir enn det som nyleg var bestemt i langtidsplanen.

– På kort sikt er det viktigaste å sikre at vi har nok ammunisjon, personell og drivstoff i dei strukturane vi allereie har. På litt lengre sikt kan det måtte bety å byggje opp ein større struktur. Det kan bety fleire avdelingar i hæren og fleire luftvernsystem, for å bruke to døme, seier Elvenes.

Han understrekar at ei slikk opptrapping lyt skje i samråd med Forsvaret, og at det difor er for tidleg å bli for konkret på korleis ei ny opprusting skal sjå ut.

Meir av alt

Og Høgre får støtte frå dei andre partia i opposisjonen på Stortinget.

– Det er naudsynt å gjere mykje meir, og vi må gjere det fort, seier utanrikspolitisk talsperson i Senterpartiet Ola Borten Moe.

Han meiner at den store auka som er varsla i langtidsplanen for forsvaret, ikkje er nok til å sikre at Noreg og Europa kan beskytte både seg sjølv og Ukraina.

– Langtidsplanen legg opp til at vi skal bruke kring 3 prosent av bruttonasjonalproduktet vårt på forsvar om seks eller sju år. Under den kalde krigen brukte vi nesten 4 prosent, og då hadde vi i tillegg den tryggleiken at vi var heilt trygge USA. Viss vi no ikkje kan stole på USA, så må vi endå høgare opp.

Moe ber nordmenn førebu seg på at forsvarsinvesteringar i tida framover kjem til å krevje så mykje ressursar og folk, at det kjem til å gå på kostnad av andre ting.

– Vi har vore eit samfunn der ingenting skal gå på kostnad av noko anna. Også då langtidsplanen for forsvar vart presentert, så vart det sagt at det ikkje skulle råke andre prioriteringar. No kjem det til å krevje at vi prioriterer vekk andre ting, seier Moe.

Forelda langtidsplan

MDG-leiar Arild Hermstad meiner langtidsplanen allereie er forelda.

– Eg trur diverre det. Det vil tvinge seg fram ein diskusjon om å styrkje det norske forsvaret meir, og den diskusjonen må vi ta ganske fort. Vi har rett og slett ikkje noko val. Det seier eg ikkje med lett hjarte, men viss vi skal sikre vår eiga tryggleik, sikkerheit og eige demokrati, er det vegen vi må sjå, seier Hermstad.

Han meiner Noreg må sjå meir heilskapleg på beredskap enn det som ligg i langtidsplanen.

– Vi må tenkje meir på eigenproduksjon, Heimevernet, den typen ting. I forsvarsforliket har ein tenkt veldig høgteknologisk, med kjøp av vanvitig dyre ting som er lette å øydeleggje, til dømes fregattar.

«Forsvaret må rustast opp raskare, og satsinga må aukast. Vi må slutte å prate og begynne å handle,» skriv Frp-leiar Sylvi Listhaug i ein e-post.

Listhaug vil ha endringar i lovverket for å skjere gjennom og få opp farten. Ho nemner i fleng:

«Det er naudsynt å gjere mykje meir.»

— Ola Borten Moe, Senterpartiet

«Sikre raskare utbygging av våpenfabrikkar, opprusting av forsvarsfasilitetar og sikring av at rikets tryggleik og forsvarets behov blir prioritert framfor det meste anna.»

Listhaug meiner òg at naudsynt kraft må prioriterast til forsvar, våpenproduksjon og annen samfunnskritisk infrastruktur, i staden for til datasenter og Tiktok.

Alt på bordet

Nestleiar i Venstre Sveinung Rotevatn er heilt samd i at ein no må styrke forsvaret.

– No må vi trykkje på alle knappar og gjere ting raskt. Alt må på bordet, og vi må raskt kome oss høgare enn 2 prosent av BNP på forsvar, seier Rotevatn.

Han meiner at noko av retninga som vert peika ut i forsvarsforliket framleis bør liggje til grunn.

– Til dømes er det framleis slik at sjøforsvaret bør vere hovudprioriteten. Der må vi raskt få opp nye våpensystem.

Også Raudt er open for ei ytterlegare styrking av forsvaret.

– Forsvarsforliket er ein naudsynt start på å atterreise hæren, Heimevernet og Sjøforsvaret, men Raudt har heile vegen sagt at vi ønskjer å reetablere Sjøheimevernet og sikre luftvern òg til sivilbefolkninga utanfor Austlandet, seier Bjørnar Moxnes.

SVs Ingrid Fiskaa meiner òg at den nasjonale forsvarsevna må styrkjast, men åtvarar mot å tru at forsvarsevne enkelt kan kjøpast for pengar.

– Problemet i dag er at vi ikkje ein gong klarer å styrkje forsvarsevna slik Stortinget har føresett i langtidsplanen. Rett og slett fordi vi har ein pågåande personellflukt, som ikkje har blitt stoppa av at Stortinget skal løyve meir pengar til forsvaret, seier ho.