En brevskatt fra fortidas forleggeri minner oss om hva framtidas historikere vil gå glipp av.
Ida Wammer
Misfornøyd med forlaget: Selv Astrid Lindgren kunne føle seg snytt for forlagenes oppmerksomhet. Her fotografert i 1969. Foto: NTB
Det påstås vara en typisk svensk egenskap att inte svara på brev. På senare tid har jag emellertid börjat undra, om det inte snarare är utmärkande för nordmannen. Eller – for att inte vara orättvis – utmärkande för Damm og Søn.
Et nytt radiodrama av «Romeo og Julie» forteller dramaet som dokupod – og gjør formen til selve budskapet.
Marit Kapla (Forfatter)
Min Romeo: Fra en oppsetning av «Romeo og Julie» av Stella Adler skuespillerakademi i Los Angeles, 2017. Foto: Stella Adler/Wikimedia Commons
I mange år har P3 Dokumentär, som produseres av rikskringkasteren Sveriges Radio, vært en av landets mest populære podkaster. Når regissør og manusforfatter Isabella Rodriguez nå låner dokupodkastens form til en lyddramaversjon av William Shakespeares stykke «Romeo og Julie», blir den effektive fortellerteknikken ekstra tydelig. Ja, kanskje det er denne som er selve budskapet.
SPRÅKMODELL: Lesaren må gjerne dikte vidare på månadens dikt av Lars Saabye Christensen.
Gratulerer som månadens poet! Du gav ut diktsamlinga «Liten skrift» tidlegare i haust – ei bok som er full av små fyndord og ordspel, ofte lett paradoksale, som at «Vi som tar lett på det / går tunge tider / i møte». Linja «Jeg skriver ikke, jeg avskriver» fekk meg til å tenkje at ‘Saklig analyse’ har sprunge ut av arbeidet med boka?
– Ja, det kan du seie. Desse dikta er skrivne i rommet mellom boka og scena – altså mellom skrifta og opplesinga. Då er det nokre gongar om å gjere at diktet kan begripast der og då. Utfordringa er å unngå forenklingar som er så enkle at dei fornærmar publikum. Eg veit ikkje om eg klarer det, men eg prøver. ‘Saklig analyse’ er del av dette arbeidet.
– Diktet analyserer ein situasjon, eller ei utvikling, på den eine og andre sida – over og under. Det etterlatne inntrykket her er at mykje har gått i feil retning?
– Feil i alle retningar, kan ein vel seie, og det har skapt eit tomrom på midten. Midten, som eigentleg er den finaste staden, er blitt meiningslaus. Det plagar meg.
– Den saklege analysen sluttar med eit fornøyeleg «Osv.» Du kunne ha halde fram med fleire forfallsteikn her?
– Diktet er jo ein slags språkleg modell som kan fortsette nærmast i det uendelege, og i det ligg noko av motivet. Vi kjenner ikke mer / Vi underkjenner / Vi later ikke mer / Vi overlater. Det er berre for lesaren å fortsette der eg slepp.
– Du debuterte med dikt og har alltid gitt ut diktbøker – ved sidan av romanar som vel har blitt folkelesing på ein annan måte. Kva slags skrivepraksis er poesien for deg?
– Diktet har følgt meg heile tida, og er sannsynlegvis grunnspråket mitt. Eg tek det med meg inn i forteljingane, og i alt eg skriv, eigentleg. Poesien er språket eg ser med.
– Ja, du har også gitt ut ei fin ungdomsbok i haust, «Én for laget», saman med illustratør Stian Hole. Den boka har ein poetisk inngang til fotballspelet og -laget, og ikkje minst til benkeslitarane blant oss?
– Den boka er ein hyllest i bilete og ord til reserven, ein figur som ikkje er ukjent i forfattarskapen min, vil eg tru. Å skrive i samarbeid med ein biletkunstnar er ikkje ulikt samarbeidet med musikarar. Det handlar om å lytte og sjå for seg. Det kan det, i heldige augeblinkar, nesten bli poesi av.
– Det er ein god flokk musikarar du har samarbeidd med opp gjennom åra – Anneli Drecker, Bugge Wesseltoft, Knut Reiersrud, berre for å nemne nokre. Kva slags impulsar gir slike prosjekt til skrivinga di?
– Musikken har alltid vore viktig for meg. Å samarbeide direkte med musikarar gir meg andre og nye moglegheiter. Og det å skrive tekstar til andre vokalistar gir meg moglegheit til å finne nye røyster bak eller ved sida av mi eiga. Det er frigjerande. Dessutan er det innmari hyggeleg!
– Les du elles noko interessant om dagen?
– Eg las Sandra Lillebøs «En fransk familie» for ei stund sidan og den leseopplevinga sit framleis i meg. No les eg Ida Hegazi Høyers «Det nye hjertet», eit usedvanleg sterkt portrett av ein far. Eg må også seie at Solstads etterlatne roman frå i haust ganske enkelt er ei heilt fabelaktig bok. Det finst ein annleis temperatur i språket hans denne gongen, forårsaka av små verkemiddel som nesten ikkje lèt seg merke. Det er meisterleg og gripande. Det er poetisk.
