Krigen i Ukraina er blodig, og titusenvis av menneske har allereie mista livet. Partiet Raudt meiner at det er naudsynt å opprette ent eigen straffedomstol for å dømme den politiske leiinga i Russland for krigshandlingane deira, og for brot på folkeretten.

– Vi vil at Noreg skal vere ein pådrivar for ei oppretting av eit spesialtribunal for aggresjonsforbrytinga mot Ukraina. Målet er at Putin skal bli straffeforfølgt for det folkerettsstridige angrepet, og Ukraina har sjølv bedt om eit slikt tribunal, seier leiar i Raudt Bjørnar Moxnes.

Raudt har fått mykje kritikk dei siste vekene for å vere det einaste partiet på Stortinget som ikkje støttar at Noreg sender våpen til Ukraina, for å gjere dei i stand til å forsvare seg mot angrepskrigen frå Russland.

Røynsler frå verdskrigen

Partiet har likevel vore tydelege på at dei fordømmer angrepet på Ukraina heile tida, og no vil dei altså at fordømminga skal få konsekvensar for Vladimir Putin og krinsen rundt han.

– Dette byggjer på historiske erfaringar frå rettsoppgjeret med Nazi-Tyskland etter den andre verdskrigen, der altså angrepskrig vart definert som den største forbrytinga fordi den utløyser alle grusomheitene som skjer på slagmarka. Noreg må gjere alt vi kan for at Putin og hans krins vert straffeforfølgt for å ha sett i gang krigen.

Nurenbergprosessen var eit rettsoppgjer leia av dei allierte maktene etter avsluttinga av den andre verdskrigen. Der vart nazistiske generalar, partitoppar og andre dømde for krigsforbrytingane dei hadde utført under krigen, og for folkemordet som mellom anna vart utført mot den jødiske befolkninga.

NRK skreiv i førre veke at den ukrainske presidenten Volodymyr Zelenskyj har bedt det internasjonale samfunnet om å opprette eit krigstribunal, og at det ikkje er nok med den internasjonale straffedomstolen i Haag.

Russland nektar for at dei målretta angrip sivile mål i Ukraina, men for nokre veker sidan var ei bustadblokk bomba, og minst 46 menneske mista livet. NRK skriv at det no er ei aukande internasjonal interesse for opprettinga av eit krigstribunal som kan straffeforfølgje russiske krigsbrotsverk.

Huitfeldt positiv

Til Dagbladet i desember sa utanriksminister Anniken Huitfeldt (Ap) at Noreg er positive til opprettinga av eit internasjonal krigstribunal, men ho understrek at det må skje gjennom ei brei internasjonal semje. Ho sa også at Noreg er med i dialogen om ei slik oppretting, og at vi har stilt oss positive.

Raudt tykkjer at arbeidet går for treigt, og dei skjønar ikkje kvifor Noreg ikkje kan spele ei meir aktiv rolle for å få fortgang i prosessen.

– Noreg har spelt ei litt for passiv rolle her. Det finest eit forbod mot angrepskrig, men dette handlar om handhevinga av det. Og det vi håpar på er at det også skal ha ein preventiv effekt. Det vil gjere andre mindre lystne på å gå på ein liknande krig.

«Det vil gjere andre mindre lystne på å gå på ein liknande krig.»

— Bjørnar Moxnes

Statssekretær Eivind Vad Petersson (Ap) skriv i ein e-post til Klassekampen at Noreg er aktive i prosessen med å å få på plass eit krigstribunal. Han kjem også med eit stikk til Raudt.

«Jeg vil minne Rødt om at Ukrainas viktigste budskap til oss er at vi fortsetter å levere våpen til deres rettferdige forsvarskamp.», skriv Petersson, og held fram:

«Allerede en uke etter Russlands fullskalainvasjon deltok Norge i en formell henvisning av situasjonen i Ukraina til Den internasjonale straffedomstolen. Samtidig har vi støttet flere initiativ for bevisinnsamling mens krigen pågår. Det er mulig å se for seg ulike modeller for rettsforfølgelse etter Ukraina-krigen. Et rettsoppgjør må ha legitimitet. Vi er derfor opptatt av å finne en modell som kan samle bred støtte, også fra land utenfor Europa.»

Ikkje realistisk

Moxnes tykkjer det er bra at Huitfeldt har uttalt seg positiv, men meiner at det er langt frå nok.

– Vi har jobba for dette frå dag ein, og har registrert at Huitfeldt opna for å støtte ei slik oppretting dersom det kjem ei brei semje om det, men vi meiner at Noreg bør gå fram og skape ein brei semje, seier Moxnes og held fram:

– Vi tenkjer at det er ei rolle Noreg kan spele. Og det er også i tråd med det alle parti seier, at folkeretten er Noregs førstelinjeforsvar.

– Kor realistisk er det at Putin vert dømt for krigsbrotsverk samstundes som han leier Russland?

– Det er nok ikkje så realistisk at Putin vert utlevert så lenge han framleis sit ved makta, men han kjem ikkje til å sitje evig, og etter ein avslutta krig kan ein få eit rettsoppgjer lik det vi hadde etter den andre verdskrigen. Det er framleis eit viktig prinsipp, seier Moxnes.