Midtvegs opp ei av dei bratte kleivene i Tøyenparken i Oslo, etter å ha sett ein knapp tredel av dei 33 prosjekta som utgjer årets Skulpturtriennale, slår det meg at eg er ein del av ein slags høgkulturell, lågteknologisk versjon av spelet Pokémon Go. I staden for å samle japanske fantasifigurar på mobiltelefonen går eg med augo flakkande mellom det digitale kartet på skjermen og terrenget rundt meg, på jakt etter neste kunstnariske installasjon. Nokre er lette å få auge på: Sebastian Kjølsaas’ veldige gargoyle «Clear the air! Clean the sky! Wash the wind!» ragar til dømes fleire meter over bakken, med sine svulmande, menneskeliknande former i brent eik. Andre hadde ein fort gått forbi, hadde det ikkje vore for kartnåla og den fysiske plaketten i bakken like ved: Sara Korshøj Christensens høgt plasserte fuglefigurar i fargerike, bøygde stålstenger, eller Anne Cecilie Lies fine, stadsspesifikke lydvandring.

Eg trakkar vidare, innover i den digital-fysiske hybridtopografien. Gotta catch ’em all!

Etter fleire rundar i dei vakre, men ikkje akkurat nøytrale lokala til Vigelandsmuseet har Skulpturtriennalen (tidlegare biennale) no migrert til det offentlege rommet. Mønstringa er spreidd utover området som strekk seg frå Norsk Billedhuggerforenings hovudkvarter ved Carl Berners plass og aust mot det gamle Munchmuseet på Tøyen. Rørsla ut i det opne landskapet vert sett i samanheng med foreiningas 75-årsjubileum og deira opphavelege rolle som tilretteleggar for etterkrigstidas mange minnesmerke. «Mange av monumentene fra etterkrigstiden står der fremdeles den dag i dag, men det pågår også viktige diskusjoner omkring fjerning av kolonialistiske minnesmerker og kunstverk», står det på triennalens nettside, etterfølgt av eit ope spørsmål om kven som har makta til å definere våre dagars offentlege rom.

Det er eit påtrengande spørsmål, men heller enn å ta det heile i ei meir uttalt politisk retning, er det «varigheit» som vert lansert som overordna tema for årets triennale: Korleis biologiske prosessar, materialbruk og tid påverkar kva som blir ståande og kva som forsvinn, sett opp mot det offentlege kunstverkets tradisjonelle, evigvarande karakter. Johanne Hestvold har grave ned det som ser ut som store takeaway-behaldarar i skråningane ned mot Munchmuseet, med indre skiljeveggar som formar kart over ulike parkar. Materialet er biologisk nedbrytbart, og parkens funksjon som eit sosialt rom møter slik parken som økosystem. Andrea Bakketuns «Monument for 86400 sekunder» består av eit kjegleforma stålskjelett, der øvste del er dekka av ulike pastellfarga materiale som på ulikt vis vert brotne ned og endra av vêr og vind.

«Det er audmjuke, men kunstnarisk sjølvsikre tilnærmingar til temaet»

I sin lydinstallasjon «Bird» tek Ayatgali Tuluebek på si side tak i noko som allereie er forsvunne. Her ligg ein kompleks teknologisk prosess til grunn for rekonstruksjonen av den lokalt utdøydde topplerkas song. Runa Sandnes’ «Minnested for snøen» reflekterer over snøen som ikkje lenger fell i Tøyenparken, gjennom ei blomeeng planta i unnarennet til den gamle hoppbakken. Slike omgangar med kva som er, har vore og vil bli, er audmjuke, men kunstnarisk sjølvsikre tilnærmingar til triennalens tema.

«Varigheit» er samstundes eit temmeleg ope stikkord. Som heilskap kan Skulpturtriennalen 2021 òg sjåast som ein katalog over problemstillingar som har engasjert den offentlege kunsten dei siste tiåra, frå denne for alvor gjorde sitt inntog som eit kritisk undersøkande element i samfunnets fellesareal på 1970-talet. Michael Johanssons «Real Life Tetris», til dømes, er eit typisk døme på kunst som subtil intervensjon i det offentleg rommet: Små, daglegdagse objekt i klåre fargar er her sett inn i byrommets tomrom, som dei to pengeskrina og den gamaldagse lommelykta festa inn under armlenet ved benken på Tøyenparken busstopp. Meera Manjit Kaur har i «Ranglokk» kledd nokre av parkens kumlokk i juvelfarga pulver, i ei sameining av indisk rangoli-kunst og eit basalt symbol for norsk infrastruktur.

Andre verk sluttar seg til tradisjonen for å undergrave den offentlege kunstens tidlegare eleverte posisjon – som Morten Jensen Vågens humoristiske «Stealth Tower», ei stabling av aliminiumsreplika av pizzaøskjer, vegskilt og anna velkjende, men lite påakta, innslag i byrommet. Både Elna Hagemann og Admir Batlak har tatt utgangspunkt i tekstilar, i verk som hentar energien sin frå møtet mellom det intime, det identitetsskapande, og den offentlege skodeplassen: Hagemanns antropomorfe skulpturgruppe «Knytt kne» er støypt etter modellar av overmadrassar og laken tvinna rundt bøygde jernstenger, medan Batlaks tre søyler er bygd opp av materiale forbunde med mote og design.

Ei ytterlegare tilspissing av møtet mellom det private og det offentlege ser ein i eitt av mønstringas aller sterkaste prosjekt, Shwan Dler Qaradakis «A Trip With My Father In Town». Her vert ein flimrande film av latinske og kurdiske bokstavar projisert på Billedhoggarforeningens bygningsfasade, og filmen er tonesett av ein plystra melodi som kunstnaren lærte av far sin då han var barn. Med denne melodien sende faren hemmelege beskjedar til andre medlemmer av den kurdiske motstandsrørsla, på tvers av eit offentleg rom der berre offentleg godkjende meiningar hadde sin plass. Verket er eit monument over ein politisk kamp, men også eit personleg minnearbeid – og ikkje minst ein utsøkt poetisk refleksjon over kva som utgjer ei offentleg ytring.

Arrangørane skal ha ros for arbeidet som er lagt ned i å formidle verka til eit publikum; tekstane om det einskilde verket og kunstnarskapen som følgjer alle prosjekta, er jamt over godt skrivne, og dei er pedagogiske utan å vere banaliserande. Om du, som eg, går inn for å oppleve alle verk og lese all tilhøyrande tekst, vil effekten unekteleg vere noko døyvande; den fysiske opplevinga av verk i tid og rom får litt mindre spelerom når du har 30 opne faner på mobilnettlesaren. (Tekstane må hentast via QR-kodar ved verka, dersom du ikkje byrjar hjå Billedhoggarforeningen og skaffar deg ein brosjyre der). Mange av verka er også vanskeleg å få fullt grep om utan informasjon om materiale, stadsspesifisitet og intensjon, noko som i somme tilfelle ville ha vanskeleggjort eit meir permanent opphald i det offentlege rommet.

Likevel er det noko utprega raust over Skulpturtriennalen 2021: Verka har noko dei vil seie, og dei har gått ut i byrommet med eit ynske om å bli forstått. At spissfindigheita i det som vert sagt, varierer, er like naturleg som at du ikkje alltid har like god bruk for alle Pokémon-figurar. Likevel er det eit sterkt lag du sitt att med, når du avsluttar runden.

Retting 8. september: Meera Manjit Kaurs verk «Ranglokk» blei fyrst omtalt som «Ragnalokk». Det er no retta.

Retting 9. september: Opprinnelig sto det at kunstneren bak «Minnested for snøen» er Rune Sandnes. Det riktige er at kunstneren heter Runa Sandnes. Dette er nå rettet.